Volkskrant: Schipholbaas Van Oord laat zich door luchtvaartsector terug in het hok duwen Schiphol durfde zich onder oud-topman Ruud Sondag onafhankelijk op te stellen van vliegmaatschappijen. Zijn opvolger Pieter van Oord toont zich minder onverschrokken. Om de sector niet tegen het hoofd te stoten, heeft de luchthaven haar eigen mening weer ingeslikt. Wordt Pieter van Oord de nieuwe loopjongen van KLM? Die vraag hing de afgelopen maanden boven de markt. Van Oord is sinds juni directeur van Schiphol, een luchthaven die jarenlang naar het pijpen danste van vliegmaatschappijen. Ze hield de kosten voor airlines kunstmatig laag en liet Schiphol in rap tempo groeien naar 500 duizend vluchten per jaar. Interim-topman Ruud Sondag (2022-2024) bleek de eerste directeur die brak met dat verleden. Hij stelde zich onafhankelijk op en toonde dat je er ook voor álle belanghebbenden kunt zijn: niet alleen voor Schiphol zelf of luchtvaartmaatschappijen, maar ook voor de omwonenden en het milieu. Onder zijn leiding pleitte Schiphol voor krimp. De luchthaven ijverde bovendien voor rigoureuze maatregelen, zoals een verbod op nachtvluchten en privéjets, net als invoering van een afstandsafhankelijke vliegtaks. Het waren voorstellen met grote symboolwaarde: Schiphol heeft weinig macht, maar wel veel invloed. De luchthaven kreeg daardoor een eigen stem in het luchtvaartdebat. Schipholmedewerkers en omwonenden blij, maar in de sector maak je daar geen vrienden mee. Vooral de verhoudingen tussen Schiphol en haar belangrijkste klant, KLM, raakten verzuurd. Hoe zou die nieuwe topman Van Oord zich opstellen, vroegen Schiphol-bestuurders zich bij Sondags vertrek af. Een luchthavendirecteur staat onder constante druk van alle kanten, uit Den Haag, van vliegbedrijven, omwonenden en de raad van commissarissen. ‘Bij grote belangen kunnen soms sterke krachten loskomen’, zei een van hen destijds tegen deze krant. ‘Dan heb je een sterke CEO nodig. We kennen Pieter van Oord niet, dus dat vinden we spannend.’ Vrijdag werd duidelijk hoe de kersverse topman in de wedstrijd zit. Tijdens zijn eerste persconferentie roemde hij Schiphol vanwege het ‘vestigingsklimaat’ en de overstapfunctie voor passagiers, ‘die cruciaal is voor de Nederlandse economie’. Van Oord somde zijn prioriteiten op en onder aan de lijst, op plek vier, bungelde de ‘balans met de omgeving’. Zodra hij werd gevraagd naar zijn mening over de krimp van Schiphol, dook hij weg. ‘Uiteindelijk wordt dat besluit genomen in Den Haag.’ Of: ‘Daar heeft Schiphol echt geen mening over’. De luchthavendirectie deed ook grote moeite om Sondags plannen te bagatelliseren. Zo noemde Van Oord het achtpuntenplan, met onder meer het verbod op nachtvluchten en privéjets, niet meer dan een ‘bewustwordingsprogramma’. Hij benadrukte dat iedereen – zowel de politiek, Schiphol als luchtvaartmaatschappijen – vindt dat Schiphol stiller moet worden. Er is alleen onenigheid over hoe je daar komt. Zelf wil de luchthaven dat bewerkstelligen via het wijzigen van de luchthaventarieven. De luidruchtigste toestellen zouden vanaf 2025 zwaarder moeten worden beprijsd. Dat geldt ook voor nachtvluchten tussen 23.00 en 07.00 uur. Een Schiphol-woordvoerder herhaalt maandag dat de luchthaven in het vervolg ‘geen mening’ meer heeft over de nachtsluiting en het weren van privéjets. ‘Schiphol zal niet meer vooroplopen in de strijd.’ Topman Van Oord heeft ‘een meer realistische benadering’, aldus de zegsman. ‘Onze eerdere voorstellen hebben discussie op gang gebracht. Maar over veel van die dingen kunnen we zelf niets besluiten.’ Het inslikken van de plannen helpt bovendien ‘ook bij de relaties in de sector’, beaamt hij. Vrees dat de koerswijziging de geloofwaardigheid van Schiphol ondermijnt, heeft de woordvoerder niet. ‘Plannen aankondigen die je niet kunt waarmaken, draagt ook niet bij aan geloofwaardigheid. Maar dat mensen er vraagtekens bij hebben, kan ik me voorstellen’. Khadija Arib spreekt van een ‘teleurstelling’. Ze is voorzitter van de Maatschappelijke Raad Schiphol, waar omwonenden, wetenschappers en vertegenwoordigers van natuur- en milieuorganisaties in zetelen. ‘Het lijkt alsof Van Oord afstand neemt van het achtpuntenplan. Het hebben van geen mening is ook een mening.’ Ook de gemeente Amsterdam, voor 20 procent aandeelhouder van Schiphol, reageert geprikkeld. ‘Dit lijkt op een breuk met de eerder ingezette koers’, zegt wethouder Hester van Buren. ‘Van Schiphol verwachten wij dat zij het achtpuntenplan uitvoeren.’ Hoewel Van Oord het hoofdstuk Sondag het liefst zo snel mogelijk afsluit, is het nog maar de vraag of dat zal lukken. De uitgesproken toon van zijn voorganger heeft het maatschappelijke sentiment verder doen kantelen. Zo maakte het een afstandsafhankelijke vliegtaks acceptabel, waardoor het nieuwe kabinet ‘m per 2027 zal invoeren. Een ruime Kamermeerderheid is inmiddels ook voor een nachtsluiting, en tegen de opening van Lelystad Airport. Ook de rechter uitte eerder dit jaar stevige kritiek op het Nederlandse luchtvaartbeleid. ‘De staat heeft steeds de hubfunctie en de groei van Schiphol vooropgesteld’, oordeelde het in een zaak aangespannen door stichting Recht op Bescherming tegen Vliegtuighinder. Het belang van omwonenden was ‘stelselmatig ondergeschikt’. De overheid moet bewoners daarom voor eind maart 2025 beter hebben beschermd tegen de overlast van Schiphol, aldus de rechter. Nog zeven maanden te gaan.