KLM verkiest achterhoedegevecht boven aanpassing aan veranderende marktomstandigheden

Voor corona was KLM het pareltje van de Franse holdingmaatschappij Air France-KLM (AFKL). Niet langer: aanhoudende personeelsproblemen, dure salarissen, technische mankementen en een krimpend Schiphol maken het bedrijf tot zorgenkindje. In plaats van zich aan te passen, gaat topvrouw Marjan Rintel een achterhoedegevecht aan. Rintel hoopt met wekelijkse jammerklachten in de haar gunstig gestemde media de politiek alsnog te bewegen haar bedrijf ongebreideld de ruimte te geven om meer overlast en vervuiling te veroorzaken. Nu zij daarin weinig succesvol blijkt – steeds meer partijen keren zich tegen groei van de luchtvaart – kiest ze voor het procederen tot aan de Hoge Raad tegen de krimp. Daarbij mist zij iedere maatschappelijke antenne. Het sentiment is gedraaid en niet langer is het KLM die bepaalt wat er op Schiphol gebeurt. Burgers en overheid bepalen as we speak gezamenlijk nieuwe kaders om de schade aan leefomgeving, milieu en klimaat terug te dringen. Het bedrijf zal zich niet kunnen onttrekken aan democratisch opgestelde nieuwe regels. KLM zal gevolgen ondervinden van het nieuwe beleid. Logisch, het doel van de politiek is de schade van de luchtvaart te beteugelen en dat betekent – bij gebrek aan haalbare alternatieven – minder vliegen. Voor iedere maatschappij, dus ook voor KLM. Daar kun je als bedrijf tegen vechten totdat je een ons weegt, beter is het je knopen te tellen en je aan te passen aan de nieuwe realiteit. Liever het achterhoedegevechtNiet KLM. Dat gaat liever een achterhoedegevecht aan met de politiek die het tanende draagvlak nog verder doet afbrokkelen. De firma heeft inmiddels de meeste goodwill wel verspeeld in Den Haag door zich eenzijdig te onttrekken aan gemaakte afspraken over de staatssteun en door met twee dozijn advocaten de Staat voor meerdere rechters te dagen. En dat terwijl het bedrijf zich opmaakt om voor de zoveelste keer aan te kloppen voor extra staatssteun. Want nog steeds is het eigen vermogen van AFKL negatief. Het bedrijf is daarmee technisch gezien failliet, maar die situatie mag niet lang meer duren. Waarschijnlijk nog voor het einde van dit jaar moet er een oplossing komen. Gezien de continu dalende aandelenkoers is dat niet eenvoudig. Het uitgeven van nieuwe aandelen om aan kapitaal te komen wordt complex, zo niet onmogelijk. Er zijn weinig beleggers te vinden die miljarden euro’s willen steken in een bedrijf dat in zijn geheel geen 3 miljard euro meer waard is. Loyaliteitsprogramma verpatstOm een deel van die geldnood te lenigen, besloot het management kroonjuweel Flying Blue uit handen te geven. Dit loyaliteitsprogramma vertegenwoordigt een waarde – volgens die deal – van maximaal anderhalf miljard euro. AFKL mag dat bedrag bij het eigen vermogen optellen, maar heeft verder nauwelijks bedrijfsonderdelen die te verpatsen zijn. De meeste vliegtuigen zijn gehuurd, sommige bedrijfsonderdelen waren in eerdere penibele situaties al van de hand gedaan en nieuwe aandeelhouders staan niet in de rij om de dalende pennystocks van het bedrijf af te nemen. Het is een lastige positie, vooral ontstaan doordat de firma te lang hoopte door te gaan op de oude weg van oneindige groei. Nu die groei heeft geleid tot een onhoudbare situatie op het gebied van CO2-uitstoot, leefbaarheid voor omwonenden en een nog steeds groeiende stikstofuitstoot – terwijl het hele land door die uitstoot op slot zit – ziet KLM geen andere uitweg meer dan het uithangen van de Calimero. Onduidelijkheid komt van KLMDuidelijkheid eist Rintel van de politiek, maar de enige die onduidelijkheid schept is KLM zelf met zijn procedures tegen de krimp van Schiphol. Voor de rest van Nederland is het glashelder: Schiphol zal binnen de grenzen van de wet moeten gaan opereren en dus minder overlast en vervuiling gaan veroorzaken. Air France-KLM boekte in het derde kwartaal een omzet van 8,7 miljard euro en een operationele winst van 931 miljoen euro. De omzet van de Nederlandse tak kwam uit op 3,4 miljard euro. Om de winstgevendheid te verbeteren, werd vandaag een besparingsprogramma van 700 miljoen euro aangekondigd. Gisteravond sloot de holding een deal waarbij het loyaliteitsprogramma Flying Blue definitief uit handen wordt gegeven in ruil voor extra eigen vermogen van maximaal anderhalf miljard euro. De kwartaalcijfers die de onderneming vandaag met veel tamtam presenteerde, zien er op het eerste oog gezond uit, maar KLM is samen met Transavia verworden tot het zorgenkindje van chief executive officer Ben Smith. Hij is inmiddels op zoek naar lucratiever investeringen als het Scandinavische SAS en het Portugese Tap Air. Smith ziet de realiteit onder ogen en heeft publiekelijk toegegeven dat KLM best kan krimpen. Staatsagent had toch gelijkZelfs de doorgaans KLM-gezinde luchtvaartjournalist van De Telegraaf komt in een vandaag verschenen analyse tot de conclusie dat het verdienmodel van de firma niet langer houdbaar is en dat de – vooral zelfgecreëerde – problemen zich opstapelen. Met het nu aangekondigde besparingsprogramma ter hoogte van 700 miljoen euro geeft het management staatsagent dr Jeroen Kremers achteraf alsnog gelijk. Zijn voorstellen werden door velen binnen KLM – en met name door piloten op sociale media die nauwelijks opleiding en ervaring hebben in bedrijfsvoering – voor rotte vis uitgemaakt. Maar de zeer ervaren staatsagent blijkt nu honderd procent gelijk te hebben gehad, met als gevolg dat er alsnog structureel bezuinigd moet worden binnen de wereld van Peter Stuyvesant. Dat wordt niet makkelijk, temeer omdat het toch al prima beloonde vliegende personeel zich in de tussentijd heeft weten te voorzien van een nieuwe ronde van forse salarisverhogingen. Kremers waarschuwde KLM eerder rekening te houden met de krimp van Schiphol, een advies dat toen arrogant in de wind werd geslagen. Rintel heeft niet veel opties meer over. Ondanks de op het oog mooie winstcijfers stapelen de interne problemen zich op, gaat de krimp van Schiphol gewoon door en koerst het aandeel gestaag richting het zuiden. De topvrouw moet oppassen niet Ajax-trainer Maurice Steijn achterna te gaan.
27 oktober 2023, 14:57