Eergisteren presenteerde het vliegveld de nieuwe tarieven. Uiteraard met het nodige tromgeroffel maakten de spindokters bekend dat de tarieven verduurzaming zouden stimuleren. Dankzij corona liep Schiphol naar eigen zeggen 1,6 miljard euro aan inkomsten mis. Dat geld wil het nu alsnog gaan ophalen bij de vervuilers. Nieuw in de tarieven is een heffing voor de uitstoot van stikstof: per uitgestoten kilogram stikstof – waarschijnlijk bedoelen ze stikstofoxyden, de atmosfeer bestaat immers voor zo’n 80 procent uit stikstof – betalen vliegtuigexploitanten in de toekomst 4 euro. Door stikstof te belasten hoopt Schiphol de uitstoot ervan te verminderen. Maar dat is een vreemde stap van directeur Dick Benschop en zijn team. Het zijn immers vaak de zuinigste toestellen die relatief het meeste stikstofoxyden produceren. Zuiniger toestellen produceren meer stikstof Hoe zit dat? Een belangrijke manier om een vliegtuig zuiniger te maken is het verhogen van het thermodynamische rendement. Eenvoudig gezegd: de fabrikanten van straalmotoren verhogen de bedrijfstemperatuur van een motor om zoveel mogelijk nuttige energie uit een liter kerosine te halen. Bij die hogere bedrijfstemperatuur is echter tegelijkertijd sprake van de vorming van extra stikstofoxyden. Maar omdat er minder brandstof nodig is om het vliegtuig van de grond te krijgen en voort te stuwen, daalt de CO2-uitstoot. Over de samenhang tussen de uitstoot van stikstof, kooldioxide en geluid schreef een Britse lobbygroep van de vliegindustrie in 2017 een uitgebreid rapport. Schiphol hoopt nu met zijn tarieven precies het omgekeerde te bereiken: minder stikstof en dus meer CO2 en meer verbrande kerosine. Stikstofverbindingen zijn slecht voor de natuur, maar hebben minder invloed op het klimaat. Voor kooldioxide geldt het omgekeerde: de natuur heeft er weinig van te duchten, maar het klimaat des te meer. Bang om natuurvergunning Een mogelijke verklaring voor deze keuze is dat Benschop zich grotere zorgen maakt over de regels voor de stikstofuitstoot dan over die voor CO2-emissies. Voor het krijgen van een stikstofvergunning moet Schiphol voldoen aan allerlei voorwaarden en aantonen dat het werkt aan minimalisering. Er zijn harde grenzen gesteld en Schiphol beschikt tot op heden niet over de vereiste vergunning. De aanvraag loopt al geruime tijd en het verantwoordelijk ministerie van Landbouw hoopt er binnenkort over te beslissen. Voor de uitstoot van CO2 gelden in ons land nog steeds geen harde grenzen. Die emissies kunnen bovendien worden afgekocht via de aankoop van uitstootrechten. Een groot deel van die rechten wist de vliegindustrie gratis te bemachtigen via het lobbycircuit. Juridische procedures Bijkomend probleem met de stikstofvergunningen is dat onder meer Johan Vollenbroek met zijn coöperatie Mobilisation for the Environment al vele succesvolle processen heeft gevoerd tegen overmatige stikstofuitstoot en tegen de onwettige verstrekking van vergunningen. Schiphol is zich kennelijk meer dan bewust van het feit dat ook tegen de vliegvelden dergelijke juridische procedures op stapel staan. In zo’n proces kan het dan aanvoeren dat via de nieuwe tarieven wordt gewerkt aan het terugdringen van de stikstofuitstoot om zo alsnog aanspraak te kunnen maken op de vergunningen.