Maatschappelijke schreeuw om passende luchtvaart, stop de hub

(leestijd circa 3 minuten) In een video voor premier Dick Schoof heeft Platform Vliegoverlast een pakkende samenvatting gemaakt van het dossier Schiphol. De maatschappelijke schreeuw om meer leefbaarheid en minder hub is de rode lijn. Waar hebben we luchtvaart eigenlijk voor nodig, zo vraagt professor Fulco van der Veen zich af. Dat zijn de internationale verbindingen. Maar daarvoor is geen megahub nodig. Uit meerdere economische beschouwingen is allang bekend dat Nederland prima bediend is met 270.000 tot 350.000 vluchten per jaar. Daarmee wordt respectievelijk 91 en 96 procent van de huidige handelswaarde afgedekt. De rest, dus 150.000 tot 230.000 vluchten, is niet meer dan franje, vooral bedoeld om het private belang van KLM te behartigen. Deze vluchten dragen niet bij aan waar luchtvaart voor nodig is: de internationale bereikbaarheid. Oog voor het publieke belangWat is er nodig voor zo’n optimaal netwerk? Ten eerste een luchthaven voor mensen die hier wonen of in Nederland moeten zijn. De luchtvaartnota dient hierop te worden aangepast waarbij rekening wordt gehouden met álle publieke belangen, inclusief leefbaarheid en klimaat. En tot slot: luchtvaartbedrijven die mensen en vracht van en naar Nederland vervoeren zonder de aspiratie van miljoenen overstappers. De wensen van KLM en die van het publiek leiden tot grote belangenconflicten in de samenleving. Enerzijds wil KLM zoveel mogelijk vliegen ten bate van de eigen winstcijfers, anderszijds spelen publieke belangen als bereikbaarheid, werkgelegenheid, leefbaarheid, gezondheid, woningbouw, veiligheid, natuur en klimaat. De belangenconflicten zijn in de afgelopen tientallen jaren gegroeid omdat er geen tegenmacht georganiseerd is op de lobby van de vliegindustrie, zo vertelt Van der Veen in de video. Maar de conflicten zijn relatief eenvoudig op te lossen. Intense omhelzingDaarvoor dient een einde te worden gemaakt aan de intense omhelzing van de overheid met de private sector, vooral KLM en Schiphol. Het steeds maar weer herhalen van het mantra ‘zonder groei geen welvaart’ is inmiddels achterhaald en al vele keren onderuit gehaald in wetenschappelijke publicaties. De overheid zou juist meer prioriteit moeten geven aan de publieke belangen als leefbaarheid, gezondheid, veiligheid en milieu. Om de gezondheid en het welzijn van burgers te beschermen dient de overheid te luisteren naar de zorgen in de samenleving en heeft het een adequaat middel in handen om een nieuwe balans te creëren: het eerlijk beprijzen van vliegen. “Niet langer alle maatschappelijke kosten van het vliegen over de schutting gooien de de belastingbetaler ervoor op laten draaien”, aldus professor Van der Veen. Voordelen nieuwe koersZo’n nieuwe koers levert aanzienlijke voordelen op, voor zowel de burger als het bedrijfsleven. Burgers genieten een aanzienlijke verbetering van leefbaarheid en veiligheid, er ontstaat meer ruimte voor de broodnodige woningbouw en mensen hoeven zich minder zorgen te maken over hun gezondheid. Maar ook het bedrijfsleven profiteert. Er blijven vele directe verbindingen over met belangrijke economische centra en de minder belangrijke centra blijven bereikbaar via een overstap, er kan een algemene lastenverlichting worden doorgevoerd omdat er minder staatssteun nodig is voor de luchtvaartindustrie, de inspanningen om de uitstoot van CO2 en NOx te verminderen kunnen omlaag omdat niet langer hoeft te worden gecompenseerd voor de vliegsector en er komt een einde aan de concurrentievervalsing met andere vormen van transport – die bijvoorbeeld wél accijns op energie betalen en wél btw dienen af te dragen. Nadeel van de nieuwe koers is dat sommige werknemers uit de vliegindustrie opnieuw op zoek moeten naar een nieuwe baan. Voor de economie als geheel is dit echter een voordeel omdat het bedrijfsleven kampt met grote tekorten aan arbeidskrachten. Die worden gelenigd door de inzet van de vrijkomende luchtvaartmedewerkers. “De transitie van werken op een luchthaven naar een andere omgeving hoeft dan ook niet erg ingewikkeld te zijn”, legt Van der Veen uit. Bekijk hier de hele video. Dossier Schiphol voor premier SchoofHet dossier Schiphol vraagt om integraal beleid omdat er zeer veel aspecten mee gemoeid zijn. Van economie tot klimaat, van werkgelegenheid tot woningbouw en van gezondheid tot natuur. Een minister van Infrastructuur en Waterstaat kan dat nooit overzien. Alleen een premier kan het overzicht bewaren.