Omgevingsdienst wil taak politiek overnemen: wegen van economische belangen

Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (ODNZKG) is op zoek naar een vergunningverlener die economische belangen afweegt tegen milieubelangen. Een omgevingsdienst dient volgens de wet milieu en omgeving te beschermen, niet het verdienmodel van grootvervuilers. Enkele dagen geleden verscheen de opmerkelijke vacature op carrière-site Linkedin. “Ben jij een ervaren vergunningverlener op het gebied van milieu en industrie? En bekijk jij als expert de vergunningsaanvragen van alle kanten? Zo’n professional kan beslissingen nemen, terwijl hij/zij economische belangen en omgevings- en milieubelangen tegen elkaar moet afwegen.” De taakomschrijving staat in schril contrast met de taakstelling van omgevingsdiensten. Op de gezamenlijke website van de diensten lezen we: “Omgevingsdiensten zijn gespecialiseerd in milieuvergunningverlening, toezicht en handhaving. De medewekers van omgevingsdiensten zijn experts op het gebied van veiligheid, luchtkwaliteit, geluid, licht, energie, afval, asbest en bodem.” Geen woord over economie, verdienmodellen of financiële belangen. VerontwaardigingDe advertentie wekt op sociale media de nodige verontwaardiging op, onder meer van de stichting Frisse Wind die al jaren strijdt tegen de ziekmakende uitstoot van Tata Steel. Op X schampert de stichting dat er in al die jaren van strijd nog geen enkele verbetering is opgetreden bij ODNZKG. Frisse Wind heeft niet louter positieve ervaringen met de omgevingsdienst. Pas nadat burgers in de IJmond zélf acties starten als het continu monitoren van de Tata-uitstoot, kwam de omgevingsdienst moeizaam op gang. Jarenlang was weggekeken van de grove vervuiling van de omgeving door de staalproducent. Eenzelfde patroon zien we op en rond Schiphol. Aan de lopende band worden daar verontreinigingen ontdekt met onder meer PFAS, polycyclische aromatische koolwaterstoffen en zware metalen. Veelal kankerverwekkend en schadelijk voor milieu en natuur. Ondanks die vondsten geeft ODNZKG zelden opdracht tot sanering en hoeft Schiphol meestal niet de volledige verontreiniging in kaart te brengen. Vaak onder het mom dat er geen gevaar zou zijn van verdere verspreiding of omdat er geen risico’s zouden zijn voor de gezondheid van mensen. Taak van de politiekUit de vacaturetekst wordt nu in één oogopslag duidelijk dat deze omgevingsdienst prioriteiten stelt die buiten het takenpakket vallen. Van milieuinspecteurs mag niet worden verwacht dat deze genoeg inzicht hebben in de economische belangen om tot een maatschappelijk verantwoorde afweging te komen. Zij dienen zich te richten op het handhaven van een ondergrens voor de bescherming van milieu, natuur, water en bodem. Pas als daaraan is voldaan, kan een bedrijf aan de slag met zijn verdienmodel. Het vooraf meewegen van economische belangen is geen taak van een omgevingsdienst, maar van de politiek. Op sociale media vraagt een deskundige in het openbaar bestuur zich af welke modellen met zuivere wegingsfactoren ODNZKG beschikbaar heeft zodat de gezochte professional zijn of haar toekomstige taak goed kan uitvoeren. “Dit is een schoolvoorbeeld van verdwenen rechtsstatelijk besef”, aldus een andere reactie. “De overheid heeft de primaire plicht burgers basale bescherming te bieden van hun gezondheid en welzijn. Pas als die bottomline is gegarandeerd, mag een afweging worden gemaakt tussen de verschillende belangen.” WegkijkenOndertussen blijft de dienst wegkijken van de onzorgvuldige omgang met gevaarlijke stoffen, zoals het met scheurende zeiltjes afdekken van kankerverwekkende gifgrond door Schiphol of het ‘per ongeluk’ storten van PFAS-grond bij een reguliere grondbank. Inmiddels is Schiphol zonder vergunning gestart met de bouw van de gifwasinstallatie aan de Tweeduizend El vlakbij Badhoevedorp. Honderden burgers maakten bezwaar, de bezwarencommissie moet nog uitspraak doen, maar de activiteiten gaan gewoon door, inclusief het uitbaggeren van een naastgelegen sloot zonder medeweten van het hoogheemraadschap, zo bleek vorige week. In het verleden is keer op keer aangetoond dat Schiphol onzorgvuldig omgaat met gifgrond. Meer dan eens bleek de bodem onder tijdelijke opslaglocaties ernstig vervuild. Desondanks lijkt er geen enkele sprake te zijn van verhoogde waakzaamheid bij ODNZKG. Integendeel, kunstmatig opgeknipte vergunningaanvragen voor gifwasser en bijbehorende opslagdepots worden gewoon in behandeling genomen en toegewezen. Het zal allemaal wel te maken hebben met de eigenhandig verruimde taakstelling bij ODNZKG om toch vooral ook de economische belangen goed mee te wegen. Tijd voor een frisse wind.