Meld vliegoverlast nu >Op 18 september jongstleden publiceerde Schiphol een informatief bericht op de eigen site over de 180.000 ton aan PFAS-gifgrond die nu nog steeds ligt opgeslagen op het vliegveld. Na enkele weken werd het stuk weer verwijderd.
De reden voor het verwijderen is onbekend, maar het heeft er alle schijn van dat Schiphol zich inmiddels aan het indekken is tegen toekomstige claims. De juridische perikelen en het strafrechtelijke onderzoek rond Chemours hebben het staatsbedrijf ongetwijfeld aan het denken gezet.
Chemours werd op 27 september – ruim een week na publicatie van Schiphols verdwenen bericht – verantwoordelijk gesteld voor de schade die het aanrichtte met PFAS-vervuiling.
Op en rond Schiphol worden vrijwel dagelijks grote hoeveelheden vergiftigde grond gevonden. Er kan bij wijze van spreken geen peilbuis in de grond worden gestoken, of het nauwelijks afbreekbare gif komt naar boven en dan met name één van de gevaarlijkste varianten, PFOS.
De Franse krant Le Monde bracht alle geconstateerde PFAS-vervuilingen in Europa in kaart. Inzoomend op Schiphol blijkt het daar vol met vuurrode, donkerbruine en zelfs zwarte stippen te staan, in volgorde van ernst van de verontreinigingen.
Een plek op Schiphol met meer dan 100 microgram PFAS per kilogram grond, 30 keer boven de norm (illustratie: Le Monde, klik voor een grotere afbeelding)
Omgevingsdienst bagatelliseertDe Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied bagatelliseert die rode vlek rond Schiphol door te stellen dat die stippen slechts metingen voorstellen en dat de hoge dichtheid van stippen rond Schiphol niet betekent dat er daar meer PFAS in de grond zit.
Fragment uit een mail van de omgevingsdienst, in bezit van SchipholWatch
Vraag blijft dan wel waarom er juist rond Schiphol zoveel moet worden gemeten. In andere delen van Nederland, zelfs rond de beruchte Chemours-fabriek in Dordrecht, zijn er veel minder rode stippen zichtbaar en zijn de gevonden concentraties bovendien veel lager.
Eindeloze rij vrachtwagensTerug naar het bericht waarin Schiphol meldt nog steeds met 180.000 ton PFAS-grond in zijn maag te zitten, zelfs nadat in het verleden al grote hoeveelheden uitgereden zijn naar andere stortplaatsen in de regio. Om een beeld te krijgen van die hoeveelheid: dat gaat om zo’n 7.500 volle vrachtwagens gifgrond, een rij die bumper aan bumper geparkeerd van Schiphol tot Eindhoven reikt.
“Na twee jaar onderzoek en testen denken we de oplossing te hebben gevonden”, zo meldt het staatsbedrijf trots. De oplossing ligt in een wasinstallatie die de gifgrond volgens eigen zeggen voor 80 procent reinigt. Over blijft 20 procent zwaar verontreinigd slib. Dat wil Schiphol kwijtraken door er stenen van te bakken.
Die oplossing is bedacht door een net afgestudeerde creatief designer zonder opleiding in bodemverontreiniging of chemie. In het bakproces moeten de hoge temperaturen ervoor zorgen dat het PFAS afbreekt en daarmee onschadelijk wordt.
Wetenschapper is er allerminst gerust opChemisch onderzoeker Chiel Jonker, wél gespecialiseerd in PFAS, zei daar eerder deze week over in het Haarlems Dagblad dat hij bezorgd is of dit wel gaat werken. “Tot nu toe blijkt dat het verwijderen van PFAS maar gedeeltelijk te lukken en blijven we de vervuiling in een andere vorm rondpompen.”
Hij geeft bovendien aan dat het proces van Schiphol vooral werkt met zanderige gifgrond en dat het nog maar de vraag is of dat ook het geval is bij de kleiïge grond rond Schiphol. Ook plaatst hij vraagtekens bij de gekozen baktemperatuur – die moet volgens hem hoger zijn om PFAS af te breken. De gebruikte filters zijn volgens Jonker niet geschikt voor het afvangen van alle PFAS-stoffen, bepaalde stoffen glippen er doorheen.
Schiphol stapt volgens hem ook al te makkelijk heen over de problemen bij het hergebruik van die filters. “Wat Schiphol daarover stelt, verbaast mij zeer. Het regenereren van koolstoffilters is een grote uitdaging als het gaat om PFAS. Om de PFAS af te breken, moet je verhitten tot 1100 tot 1400 graden en dan blijft er weinig over van de koolstof.”is inmiddels uitgesteld
Ook in coatingsSchiphol meldt in het verwijderde bericht dat PFAS sinds de jaren ’60 op grote schaal zijn gebruikt, in onder meer het blusschuim en in vuilafstotende coatings op vliegtuigen. Er bestaan ook aanwijzingen dat de stoffen zijn toegepast in middelen om vliegtuigen ijsvrij te houden en in hydraulische olie voor de besturing van vliegtuigen.
“PFAS zit in de grond op heel veel plaatsen in Nederland. Ook op Schiphol”, vertellen de spindokters van het vliegveld. Maar volgens de kaart van Le Monde zit het op en rond het vliegveld in ongekende hoeveelheden in de grond en soms met extreem hoge concentraties, zoals rond de oefenplaats van de brandweer.
Ook grote delen van het Amsterdamse Bos zijn verontreinigd, de oevers van de Ringvaart, het complete tracé van de N201 waarvoor kennelijk Schipholgrond is gebruikt en op en rond de Grote Poel, vlakbij het gemeentehuis van Amstelveen. Tot in Nieuw-Vennep, Hoofddorp, Aalsmeer en Badhoevedorp zijn metingen gedaan die aantonen dat het PFAS er in gevaarlijk hoge concentraties in de grond zit.
Geen milieu-effectrapportageDe wasinstallatie die Schiphol heeft gekocht wordt binnenkort opgebouwd, overigens zonder een voorafgaande milieu-effectrapportage. Die is volgens de Gemeente Haarlemmermeer en Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied overbodig, terwijl geraadpleegde deskundigen van mening zijn dat zo’n rapportage niet onverstandig zou zijn.
Schiphol stelt het proces twee jaar lang getest te hebben, maar slechts op één andere plek in de wereld is zo’n installatie op enige schaal ingezet – in Australië. Alle andere installaties waren op laboratoriumschaal.
Vanaf het najaar van 2024 moet de installatie naast de Zwanenburgbaan komen te staan, op één van de tijdelijke opslagplaatsen voor gifgrond die Schiphol rijk is. In drie jaar tijd moeten daar dan de 7.500 vrachtwagens PFAS-klei worden gereinigd. Over blijft 20 procent ofwel 1.500 vrachtwagens aan zwaar verontreinigd slib.
Volgens eigen zeggen is een eerste test met het bakken van een klein aantal stenen geslaagd. Het bureau Terrascan, huisleverancier van bodemonderzoeken aan Schiphol, heeft geen PFAS meer aangetroffen in de bouwstenen, zo meldt het inmiddels verborgen bericht.
Extra onderzoek nodigEen tweede test op grotere schaal is uitgevoerd door TCKI, een onderzoeksinstituut voor bouwmaterialen. Daar is ook gekeken of de PFAS-verbindingen niet alsnog via de schoorsteen van de ovens verdwijnen. Op één na zouden alle verbindingen verdwijnen, Schiphol hoopt ook die laatste stof nog kwijt te kunnen raken bij een volgende test.
Schiphol gaat in het verdwenen bericht niet in op de kritiek van chemicus Jonker over het schoonmaken en regenereren van de koolstoffilters die de pfas in eerste instantie uit de kleigrond moeten wassen. Dat is een belangrijk aspect, omdat juist in deze filters veel pfas terechtkomt.
GroenLinks in Haarlemmermeer is bezorgd over de milieu- en gezondheidsgevolgen van de nieuw te bouwen wasinstallatie en stelde maanden geleden al vragen aan het college. Daarop kwamen ronduit onbevredigende en ontwijkende antwoorden. Fractieleider Peter Boerman stelde daarom vervolgvragen. Beantwoording daarvan laat nog op zich wachten.
21 oktober 2023, 15:26