Universiteit Luik: vooral ‘s winters volop PFAS in afvoerwater vliegveld

Recent onderzoek van de Universiteit van Luik toont aan dat vooral ‘s winters veel PFAS-verbindingen voorkomen in het afgevoerde regenwater van vliegveld Luik. Het nauwelijks afbreekbare gif zit in onder meer brandblusschuim, hydraulische vloeistoffen en in middelen om vliegtuigen ijsvrij te maken. Tot voor kort werd aangenomen dat de giftige en nauwelijks afbreekbare PFAS-verbindingen louter voorkwamen in het door vliegvelden gebruikte blusschuim. Het nieuwe onderzoek toont vooral in de winter gevaarlijk hoge pieken en koppelt deze aan het gebruik van zogenaamde de-icing middelen in koude periodes. Tot ongeveer 2020 maakten vliegvelden volop gebruik van brandblusschuim met daarin PFOS – één van de PFAS-soorten. Dat middel werd al ruim tien jaar geleden verboden voor de meeste andere toepassingen, maar voor vliegvelden bestond een uitzondering. Het nieuwe onderzoek uit België toont aan dat er nu inderdaad geen PFOS meer wordt ingezet voor het schuim, maar dat dit middel is vervangen door een andere PFAS-soort – 6:2 FTS. Documentatie van het Expertisecentrum PFAS bevestigt deze conclusie. Het nieuwe bestanddeel 6:2 FTS is minder giftig en minder moeilijk afbreekbaar, maar is inmiddels ook aangetoond in het drinkwater, in de lucht en in vis. Niet afbreekbaarHoewel PFOS niet meer mag worden gebruikt in blusschuim wordt het op en rond Schiphol nog steeds in zeer hoge concentraties aangetroffen. Oorzaak daarvan is dat het giftige goedje niet afbreekbaar is in de natuur en zich daarom heeft opgehoopt. Pas bij verhitting ruim boven de 1000 graden Celsius valt de stof uiteen in minder gevaarlijke componenten. Concentraties PFOS die 50.000 keer boven de WHO-norm liggen (illustratie: Le Monde) Wereldgezondheidsorganisatie WHO stelt dat PFOS al bij zeer lage concentraties vanaf 100 nanogram per liter water schadelijk zijn voor de volksgezondheid en de natuur. Op en rond Schiphol tonen metingen aan dat PFOS voorkomt in concentraties van meerdere miljoenen (!) nanogrammen per liter. Op sommige plekken is slib aangetroffen dat 50.000 keer zwaarder vervuild is dan de WHO acceptabel acht. Extra regelgeving nodigDe Belgische onderzoekers concluderen op basis van deze resultaten dat de regenwaterafvoer van vliegvelden moet worden gezuiverd voordat deze in de natuur terechtkomt. Ook raden ze aan deze afvoer continu in de gaten te houden, met name in de wintertijd en nadat de brandweer blusschuim heeft ingezet. “Er is gewoon meer regelgeving nodig om dit probleem aan te pakken”, aldus hoofdonderzoeker Robin Glaude in een presentatie die hij in april jongstleden verzorgde. Op Schiphol wordt de regenwaterafvoer niet gezuiverd en hebben PFAS-verbindingen zich inmiddels verspreidt over een gebied van honderd vierkante kilometer rond het vliegveld. Onder meer de gifstof PFOS wordt vrijwel overal aangetroffen, zoals in het Amsterdamse bos. Schiphol wil op het eigen terrein een fabriek bouwen om de gifgrond te reinigen, op basis van een onbewezen procedé. Het vliegveld lobbyde in de afgelopen jaren volop om de normen voor PFAS te versoepelen en reed verontreinigde grond uit naar buurgemeenten.