Meld vliegoverlast nu >Hoewel Schiphol al vanaf 2008 aan het werk moest om de uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen terug te brengen, blijven zelfs eenvoudig te realiseren maatregelen uit. Waar blijft de Arbeidsinspectie?
In februari van dit jaar bracht onderzoeksinstituut TNO een alarmerend rapport uit over de uitstoot van kankerverwekkende stoffen door Schiphol. Voor een deel van de stoffen worden industrienormen duizenden keren overschreden – een gevaarlijke situatie waarbij de gezondheid van medewerkers en omwonenden op het spel staat.
In de bijlagen die samen met het TNO-rapport naar de Tweede Kamer werden gestuurd, deed het kennisinstituut aanbevelingen om de situatie snel te verbeteren. Opvallend: één maatregel die snel en simpel te implementeren is, wordt wel genoemd in het rapport, maar komt niet meer voor in het lijstje aanbevelingen.
Nog steeds geen zwavelarme kerosineDan gaat het over de inzet van zwavelarme kerosine. In het rapport stellen de onderzoekers dat de negatieve impact van het vliegverkeer op de volksgezondheid kan worden teruggebracht door over te stappen op zwavelarme kerosine. Die kerosine is nog geen cent per liter duurder dan de nu gebruikte variant.
Fragment uit het TNO-rapport in opdracht van minister Mark Harbers (I&W)
TNO is niet de enige die adviseert om de iets duurdere kerosine te gebruiken, ook de Gezondheidsraad meldde in een advies uit september 2021 dat zwavelarme kerosine zorgt voor minder ultrafijnstof en voor minder gezondheidsschade. De raad voegde er nog fijntjes aan toe dat hetzelfde kan worden bereikt met minder vliegbewegingen.
Hoewel nog niet alles bekend is over de schade die ultrafijnstof aanricht, stelde de Gezondheidsraad dat het “niet nodig is om te wachten met het treffen van maatregelen”.
“Er zijn steeds sterkere aanwijzingen dat ultrafijnstof de gezondheid kan schaden”, vertelde de raad ruim twee jaar geleden al. Een maand later bevestigde milieu-epidemioloog prof. dr ir Bert Brunekreef van de Universiteit Utrecht de conclusies van de Gezondheidsraad.
Aangenomen motie niet uitgevoerdHet is niet uit te leggen dat de zwavelarme kerosine ondanks alle gevaren en ondanks een in 2019 aangenomen motie van Tweede Kamerlid Suzanne Kröger (GroenLinks) nog steeds niet de standaard is op Schiphol. Het ministerie van Infrastructuur weigert domweg de motie uit te voeren, ondanks de zwaarwegende en alarmerende adviezen uit de wetenschap.
Naast de zwavelarme kerosine somt TNO in het advies andere maatregelen op die eenvoudig zijn in te voeren. Nadere bestudering van de adviezen toont aan dat een flink deel al is opgenomen in het Luchthavenverkeersbesluit (LVB) uit – schrik niet – 2008. Die maatregelen liggen dus al vast in de wet en zouden gewoon tot de staande praktijk moeten behoren.
In het LVB uit 2008 staat de verplichting opgenomen tot implementatie van het eenmotorig taxiën, het verplicht aansluiten van een vliegtuig op walstroom en externe airconditioning aan de gate. Weliswaar staat er dat die verplichting tot aansluiting slechts geldt als de infrastructuur daarvoor aanwezig is, maar even verderop staat net zo goed dat Schiphol verplicht is tot de aanleg ervan. Dat was dus in 2008, inmiddels vijftien jaar (!) geleden.
De meeste ‘nieuwe’ maatregelen zijn 15 jaar geleden al in de wet opgenomen, maar nooit uitgevoerd
Tot op de dag van vandaag ontbreken op veel plekken aan de gates die voorzieningen en grijpt er desondanks niemand in. De luchtvaartindustrie heeft weinig te duchten – noch van het ministerie noch van de Arbeidsinspectie.
Zo kon het gebeuren dat in de milieuvergunning die Schiphol in 1992 verkreeg al een verplichting was opgenomen om over te gaan op elektrisch taxiën. Nu, meer dan 30 jaar later, experimenteert het vliegveld met de eerste elektrische trailers voor het terugduwen van vliegtuigen vanaf de gate. Het elektrisch taxiën naar de startbaan is niet verder dan een idee voor de verre toekomst.
Domweg niet uitgevoerdEen andere maatregel die TNO voorstelt: hogere tarieven voor vliegtuigen die veel ‘vluchtige organische stoffen’ (VOS) uitstoten. Een aantal van die stoffen is kankerverwekkend. In de tabel staat dat Schiphol dit vanaf 2022 invoert.
Maar als we de tarieven van Schiphol opzoeken, dan staat daar klip en klaar dat er in 2023 hogere havengelden gelden voor vliegtuigen met veel stikstofuitstoot (NOx), maar niet voor toestellen met hoge VOS-emissies. De documentatie van het vliegveld meldt er een jaar na de afgesproken datum van invoering helemaal niets over.
Al met al blijkt dat de maatregelen die nu als nieuw worden voorgesteld al lang wettelijk verplicht zijn. Sommige zelfs al langer dan een decennium. Toch stelt het luchtvaartminnende ministerie van I&W deze nu voor als nieuwe oplossing. Controle en handhaving op de wettelijke regels en afspraken met de sector had al heel lang tot verbetering kunnen leiden.
Regels zijn wassen neusDe afspraken met Schiphol en de regelgeving blijken een wassen neus. Steeds wordt verbetering beloofd en zelfs vastgelegd in vergunningen en besluiten, en keer op keer blijkt achteraf dat er niets verbetert. De slachtoffers van dit gedrag zijn bekend: het zijn de eigen medewerkers van Schiphol plus honderdduizenden omwonenden.
Geen instantie die er iets aan doet. De Arbeidsinspectie was tot voor kort al meer dan tien jaar niet meer op de luchthaven gezien en de Inspectie Leefomgeving & Transport wordt met handen en voeten gebonden het veld ingestuurd. Handhaven mag niet, want de minister is in afwachting van nieuwe wetgeving en tot die tijd moet de inspectie maar doen alsof er niets aan de hand is.
Eerder deze week stelde Kamerlid Lammert van Raan (Partij voor de Dieren) opnieuw een reeks kritische vragen over de nu al jarenlang voortslepende kwestie van de kankerverwekkende uitstoot op en rond Schiphol.
Ondertussen gaat de sector zijn goddelijke gang en zorgt het voor miljarden euro’s extra schade aan volksgezondheid en klimaat.
19 augustus 2023, 11:06