Grote zorgen bij omwonenden over gifmenginstallatie Schiphol

Bewoners zijn bezorgd over een nieuwe grondmenginstallatie die Schiphol bouwt pal naast een depot voor grond die verontreinigd is met PFAS. De vrees bestaat dat hiermee de bestaande verontreiniging met ‘forever chemicals’ zich nog verder verspreidt. Begin april kreeg Schiphol een vergunning voor het opzetten van wat het zelf noemt een ‘circulaire hub’. “Het inrichten van dit opslag- en werkterrein heeft als doel het efficiënt inzetten van grondstoffen en het verminderen van materiaalgebruik om zo de milieudruk en afhankelijkheid te verlagen”, zo heeft het in de aanvraag van de vergunning. Schiphol wil met de ‘circulaire hub’ bouwstoffen recyclen binnen de grenzen van het luchthavencomplex. Maar de hub komt in opslagdepot TTOP1. Dat is een van de grote opslaglocaties waar het vliegveld jarenlang met PFAS vervuilde grond bewaarde. PFAS is een verzameling stoffen die ook wel bekend staan onder de naam ‘forever chemicals’. De stoffen zijn nauwelijks afbreekbaar en hopen zich op in het milieu. Via grondverplaatsing, het grondwater en het oppervlaktewater hebben deze stoffen zich inmiddels verspreid over de hele regio Schiphol. Commotie in BelgiëDe stoffen zijn veelal zeer giftig en vaak ook kankerverwekkend. In België leidde een vergelijkbare verontreiniging voor grote ophef in de politiek en de media en onder de bevolking. Onlangs kreeg een eerste Vlaamse slachtoffer van de vervuiling een schadevergoeding toegekend door de rechter. De verwachting is dat er nog velen zullen volgen. In de vergunningaanvraag van Schiphol vallen een aantal zaken op. Op de bijgevoegde technische tekeningen staat twee grote PFAS-depots ingetekend, met een gezamenlijke oppervlakte van 11.000 vierkante meter. Deze bevinden zich pal naast de menginstallatie waar Schiphol grond en puin wil gaan vermengen met beton en cement voor toepassing in “de aanleg en het onderhoud van banen, rijbanen en platformen”. De PFAS-depots staan ingetekend op de niet-afgetekende bouwtekening van de ‘circulaire hub’ (illustratie uit vergunningaanvraag) Hoe passen twee depots voor zwaar verontreinigde PFAS-gifgrond binnen het beeld van een ‘circulaire hub’? Waarom bevindt zich vlak naast die opslagplekken een industriële menginstallatie waar puin en grond volgens eigen zeggen worden opgewerkt tot ‘cement treated base’? Verhullende namenDe documenten bij de vergunningaanvraag geven reden tot ongerustheid. Op een aantal bouwtekeningen hebben de PFAS-depots een verhullende beschrijving gekregen. Op die schetsen heten ze ‘puindepot’ en ‘zand/grond’ – zonder enige verwijzing naar de gifstof. En juist de tekeningen met neutrale benamingen zijn afgetekend door de supervisor van het project. Niemand kan het op dit moment vertellen, omdat de inrichting van het terrein en de opzet van de menginstallaties nog niet is voltooid. Maar de huidige opzet levert grote gevaren op voor het milieu. Mogelijk wil Schiphol de PFAS-houdende grond uit de twee depots gaan hergebruiken als bouwstof door deze te vermengen met cement en beton. Dat deed het vliegveld immers al eerder. Voor de bouw van het perscentrum bij de speciale rechtbank voor het MH17-proces is in 2019 met PFAS vervuilde grond gemengd met cement en als fundering gestort, zo bleek eerder uit een ‘saneringsplan’ van Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied. Mogelijk hoopt Schiphol op die manier van grote hoeveelheden gifgrond af te komen, maar wetenschappelijke studies tonen glashard aan dat in beton verwerkt PFAS er vanwege de open structuur van beton zo weer kan uitlekken. Het gif komt dan alsnog terecht in het grondwater en verspreidt zich verder in de omgeving. Als het PFAS-houdende beton inderdaad wordt toegepast in de banen van Schiphol verspreidt het gif zich zo over de volle lengte van de kilometerslange landingsstrips. VerdunnenWanneer PFAS-houdende grond zo dichtbij een industriële menginstallatie komt te liggen, bestaat ook het risico dat partijen schone grond worden gemengd met de gifgrond om zo de concentratie van PFAS omlaag te brengen. Weliswaar ontstaat dan een grotere hoeveelheid grond die met PFAS is verontreinigd, maar omdat het gif er minder prominent in voorkomt, kan het breder toegepast worden zonder dat de wettelijke grenzen worden overschreden. Het is een slecht bewaard geheim in de de grondbusiness dat dergelijke praktijken veelvoudig voorkomen. De gifgrond kan zelfs zover worden opgemengd met schone grond dat de verontreinigde partijen in aanmerking komen voor toepassing buiten het Schiphol-terrein, zoals in natuurgebieden (Het Groene Schiph, Nauerna). Het moet nog allemaal blijken wat er met de versgemengde grondstoffen uit de ‘circulaire hub’ van Schiphol gaat gebeuren, maar gezien de al jarenlang bestaande grootschalige PFAS-verontreinigingen op en rond Schiphol, maken bewoners zich niet zonder reden ongerust. Vrachtwagens rijden af en aanSchiphol heeft in ieder geval grootse plannen met de ‘circulaire hub’. Uit de aanvraag blijkt dat het dag en nacht een komen en gaan van vrachtwagens wordt. Overdag zo’n 75 stuks en ‘s avonds en ‘s nachts nog eens twintig. De faciliteit zal na voltooiing zo’n twintig uur per dag in bedrijf zijn. Dat zal niet onopgemerkt blijven, want Schiphol verwacht in de vergunningaanvraag dat de luidruchtigste werkzaamheden tot meer dan 120 decibel herrie gaan produceren.