Staatsagent voorspelde huidige problemen KLM al in 2020

KLM noemt het vandaag gepubliceerde operationele verlies in het eerste halfjaar van boekjaar 2024 een “tegenvaller”. Door hoge kosten blijft het resultaat achter. Precies dit voorspelde staatsagent dr Jeroen Kremers vier jaar geleden al. Kremers drong toen aan op structurele kostenbesparingen, maar het management van KLM wilde er niet van horen. Het bedrijf uit Amstelveen draaide in de eerste zes maanden een operationeel verlies van 31 miljoen euro. Een jaar eerder was er nog een plus van 129 miljoen euro. In het tweede kwartaal werd weliswaar 260 miljoen euro winst bijgeschreven, maar dat kon het grote verlies uit het eerste kwartaal niet compenseren. KLM kampt met hoge personeelskosten, tekorten aan technische medewerkers en piloten, vliegtuigen die niet allemaal inzetbaar zijn, lange levertijden van onderdelen en niet-optimaal gevulde vliegtuigen. Binnenkort gaat het bedrijf fors snijden in de kosten. “Dit is een moeilijke boodschap, maar essentieel voor de toekomst van KLM”, aldus directeur Marjan Rintel in een persbericht. Forse salarisverhogingen nu probleemDe onderneming kwam in de twee jaar na de coronaperiode regelmatig in het nieuws met forse salarisverhogingen, voor met name het vliegend personeel. Maar ook het grondpersoneel wist in 2023 een verhoging van 14 procent af te dwingen. Eind vorig jaar becijferde RTL Nieuws dat de loonkosten met 275 miljoen euro stijgen door de nieuwe cao. Als onderdeel van de nu noodzakelijke kostenbesparingen is de verhuizing van het verouderde hoofdkantoor in Amstelveen naar nieuwe kantoren op Schiphol opnieuw uitgesteld. Ook naar andere investeringen wordt kritisch gekeken, aldus financieel directeur Bas Brouns. Staatsagent dr Jeroen Kremers, in 2020 door het kabinet aangesteld toen KLM miljarden aan staatssteun ontving vanwege de coronacrisis, waarschuwde keer op keer voor de financiële malaise die nu zichtbaar wordt. Ook het ingeschakelde advieskantoor PA Consulting benoemde twijfels over hoe structureel de reorganisatieplannen van KLM destijds waren. “De arbeidskosten zitten namelijk zo weer op het oude niveau”, meldde het kantoor. Met vooruitziende blik voorspelde PA Consulting toen dat “additionele besparing” nodig zal zijn in 2025 om de eis van 15 procent structurele verlaging van de beïnvloedbare kosten te garanderen en daarmee de toekomst van het bedrijf. Destijds wilde KLM er niet aan en verhoogde onder meer de salarissen terwijl het nog volop van de staatssteun profiteerde. Die verhogingen werden door staatsagent Kremers – zelfs na een forse correctie vanwege de steeds krapper wordende arbeidsmarkt – afgekeurd, maar gingen toch door. Niet goed genoegOver het herstructureringsplan van KLM schreven topambtenaren aan toenmalig minister Mark Harbers dat het bedrijf weliswaar tegemoet leek te willen komen aan de door de staatsagent en PA Consulting geconstateerde tekortkomingen, maar dat er nauwelijks sprake was van concrete toezeggingen. De ambtenaren waarschuwden Harbers toen dat het KLM-plan op de korte termijn wel aan de eisen voldeed, maar dat het op belangrijke punten tekortschoot voor de langere termijn. En op dat punt is de firma nu beland. Directeur Rintel moet als een haas in het komende halfjaar naarstig op zoek naar extra bezuinigingen en meer inkomsten om uit het financiële dal te komen. Er wordt op dit moment immers helemaal niets verdiend aan al die vluchten, terwijl de kosten steeds verder oplopen en de beurskoers simultaan ongekende dieptes induikt. Aandeelhouderswaarde nagenoeg wegAl jarenlang lijkt die koers maar één richting te kennen, zuidwaarts. Het aandeel AFKL verloor sinds het hoogtepunt in 2007 zo’n 95 procent van zijn waarde. Alleen al in het afgelopen jaar werd onder aanvoering van Rintel en haar Parijse baas Ben Smith een koersverlies van ruim 45 procent geïncasseerd. Sinds het hoogtepunt in 2007 één neergaande lijn (illustratie: Google) Vandaag veert het aandeel lichtjes op naar net boven de 8 euro. Daarmee is het gehele Frans-Nederlandse AFKL nog maar net iets meer dan twee miljard euro waard. Vandaag even opluchting op de beurs dat de cijfers niet nóg slechter uitvielen (illustratie: Google) Kennelijk hadden beleggers nog slechtere cijfers verwacht, zodat de berichtgeving van vanmorgen leidde tot opluchting en een koerssprongetje. Gezien de trend van de afgelopen jaren en de operationele en financiële staat van de onderneming zal het waarschijnlijk blijven bij een kortstondige oprisping. OmvliegbonussenDe lage beurskoers maakt het lastig voor AFKL om ‘vers geld’ aan te trekken – geld waar de onderneming veel behoefte aan heeft gezien de belabberde balans. Onder meer het aankopen van nieuwe vliegtuigen wordt zo schier onmogelijk waardoor het bedrijf is aangewezen op de dure leasemarkt. Bovendien worden leningen van banken duurder naarmate een bedrijf zich in een lastiger positie bevindt. Al die factoren gaan ten koste van het rendement en dus van de resultaten. Kortom, er is veel werk aan de winkel bij de zelfbenoemde ‘motor van de economie’. Het bedrijf dat al twintig jaar geen dividend uitkeerde, verkeert nog steeds in zwaar weer en structurele oplossingen liggen niet voor het oprapen. Hard en koud saneren lijkt één van de weinige mogelijkheden. Hopelijk houdt de directie dan ook het achterhaalde hubmodel eens tegen het licht, waarbij buitenlanders met spotgoedkope tarieven worden verleid tot een extra overstap op Schiphol. Want ook al die omvliegbonussen kosten handenvol geld.