Meld vliegoverlast nu >Donderdag debatteert de Tweede Kamer over de vertragingstactieken van de ministeries van LNV en I&W in het stikfstofdossier van de vliegvelden. Afgelopen vrijdag presenteerde minister Christianne van der Wal de nieuwste truc: ontkennen dat Eindhoven en Rotterdam Airport een stikstofvergunning nodig hebben.
Er is allang vastgesteld dat zo’n vergunning wél nodig is, maar de nieuwe truc zorgt voor opnieuw minstens twee jaar vertraging in de handhaving. Opnieuw moeten burgers (lees: MOB, bankrekeningnummer NL69TRIO0320673618 onder vermelding van ‘vliegvelden’) naar de rechter om de minister te laten corrigeren.
Al begin dit jaar legde SchipholWatch de tactiek bloot van beide ministeries om het traject voor de natuurvergunningen van de vliegvelden zo lang mogelijk te rekken, met als enige doel dat de vliegindustrie tussentijds op miraculeuze wijze wél oplossingen kon vinden voor de overmatige uitstoot van vliegtuigen.
Maar pas toen dagblad NRC zich met de materie ging bemoeien, barstte de politieke discussie eindelijk goed los – uitmondend in het debat van komende donderdag. Dat vindt plaats in de plenaire zaal en er is fors de tijd voor uitgetrokken: vanaf 11 uur ‘s ochtends tot half vier in de middag. Vrijwel alle partijen komen er aan het woord en willen van de minister weten hoe de vork in de steel zit.
Ministeries zoeken grenzen wet opDe ministeries schuwen immers niet om de grenzen van de wet op te zoeken. Terwijl de ambtenaren dondersgoed weten dat vliegvelden wél een natuurvergunning nodig hebben, zorgt de tussentijdse rechtsgang voor weer twee jaar extra speelruimte.
Sterker nog: de brief die Van der Wal vrijdag jongstleden naar de Tweede Kamer stuurde, werd al in januari 2021 – nu meer dan drie jaar geleden – besproken in een ambtelijke e-mail. Dat dit besluit nu pas wordt gedeeld met de Kamer laat zich slechts verklaren in het kader van de schier eindeloze reeks vertragingstactieken om de besluitvorming te traineren.
Vliegvelden zijn ware grootvervuilers: ze zijn verantwoordelijk voor de emissie van enorme hoeveelheden stikstofverbindingen die de natuur ernstige schade toebrengen. Zelfs als alleen de uitstoot wordt meegerekend tot 900 meter vlieghoogte – zoals het kabinet graag doet – eindigde Schiphol op plek twee van de grootste uitstoters van ons land, nipt na Tata Steel.
Worden alle stikstofemissies van de vliegindustrie meegenomen, dan blijkt deze sector veruit de meest vervuilende te zijn met een uitstoot van tien keer groter dan Tata, zo bleek uit cijfers van het CBS die inmiddels van de site zijn verwijderd, maar wel bewaard zijn gebleven.
Onwaar en omstredenMinister Van der Wal stelt in haar (waarschijnlijk) laatste move dat Eindhoven en Rotterdam Airport berekeningen hebben aangeleverd die aantonen dat zij niet méér stikstof uitstoten dan in een historische referentiesituatie. Ook vindt zij dat er landelijk al genoeg wordt gedaan aan de stikstofproblematiek om de luchtvaart te mogen ontzien.
Het eerste is ronduit onwaar: vanaf de beide regionale luchthavens stijgen er steeds meer vliegtuigen op en ook daar vindt – traag, maar gestaag – vlootvernieuwing plaats. Het is geen technisch geheim dat de modernste toestellen juist méér stikstofverbindingen uitstoten, niet minder, en dat meer vluchten automatisch méér uitstoot veroorzaken, niet minder.
Ook de tweede overweging is zeer omstreden, want hoewel er nu al vijf jaar wordt gesproken over een adequate aanpak van de stikstofproblematiek, blijven tastbare maatregelen uit. Het blijft bij mooie woorden, maar ondertussen zitten onder meer de veehouders al jarenlang in de onzekerheid.
Ook vliegindustrie blijft gevangenEn ook de ongetwijfeld van opluchting zuchtende vliegindustrie blijft nu weer minstens twee jaar in het ongewisse. Want zelfs die sector weet natuurlijk best dat de nieuwste truc van Van der Wal geen einde maakt aan hun problemen. Of, zoals natuurbeschermer Johan Vollenbroek het stelde: “Je wilt als vliegveld een vergunning, niet een juridisch onhoudbaar besluit van de minister”.
Uit de jurisprudentie blijkt al lang en breed dat rechters ‘toekomstige maatregelen’ niet meer pikken en slechts tastbare en al uitgevoerde verbeteringen meenemen in hun overwegingen om een natuurvergunning al dan niet te vernietigen. Dus ook dit nieuwe besluit gaat bij de rechtbank onderuit. Zeer recentelijk oordeelde een rechter nog dat de minister onvoldoende kon uitleggen welke algemene stikstofmaatregelen zo goed hadden uitgepakt dat het aanpakken van de vliegindustrie overbodig zou zijn.
Ondertussen heeft Van der Wal de hete aardappel wel een kabinetsperiode lang voor zich uit kunnen schuiven en moet haar opvolgster – naar verwachting de Friese BBB-gedeputeerde Femke Wiersma – de puinhopen maar zien op te ruimen. Of dat goed nieuws betekent voor de vliegindustrie is nog maar de vraag, want Wiersma is zeer doordrongen van het feit dat uitblijvende maatregelen tegen de luchtvaart de opgave voor haar eigen achterban – de boeren – ernstig verzwaren en eigenlijk onmogelijk maken.
Eindelijk zittingsdatum natuurvergunning SchipholAan veel onduidelijkheid moet vanaf 19 november een einde komen. Dan behandelt een meervoudige kamer van de rechtbank in Den Haag het beroep tegen de gammele natuurvergunning van Schiphol. Onder meer MOB heeft dat beroep ingesteld en leverde honderd pagina’s beroepschrift aan waaruit klip en klaar blijkt dat die vergunning ten onrechte is verstrekt op valse gronden.
MOB leverde het beroepschrift in december vorig jaar al in bij de rechtbank. Daarop werd de minister in staat gesteld een verweer op te tuigen. Terwijl MOB en andere partijen het beroep binnen acht weken uit de pen moesten krijgen, wist het ministerie van LNV met opnieuw vertragingstactieken het verweer met een half jaar te vertragen. Vanwege drukte op de rechtbanken wordt het beroep nu dus pas in november behandeld, waarmee de minister in totaal wéér een jaar tijd heeft gerekt.
Het is slechts uitstel van executie, want ondanks alle vertragingstactieken die niet passen in een behoorlijk bestuurd land, heeft de vliegindustrie nog geen begin van een plan om de eigen stikstofuitstoot substantieel terug te brengen. Het blijft bij gegoochel met getallen en bij über-optimistische voorspellingen voor de verre toekomst.
Eerdere vonnissen in het stikstofdossier tonen aan dat rechters ongevoelig zijn voor dergelijke vergezichten en louter gaan voor maatregelen die écht positieve resultaten opleveren voor de bedreigde natuur in ons land.
17 juni 2024, 11:44