Weer een bericht van Schipholwatch die weer zo goed damenvat wat er in Nederland gebeurt en hoe wij als burger, natuur en milieu NIET worden beschermt. Ik heb het bericht gekopieerd. Ontluisterend om te lezen omdat het zo herkenbaar is. Mensenrechten onder druk door falende wetgeving, overheid in benarde positie Door SchipholWatch op 14 december Op de ministeries in Den Haag woedt een felle discussie over de rol van de Staat in het beschermen van mensenrechten, klimaat en milieu. Topambtenaren weten dondersgoed dat het moet, maar doen er niets aan. Sterker: ze handelen vaak in strijd met internationale verdragen. Dit blijkt uit stukken over de rechtszaak tussen Milieudefensie en Shell die vorige week openbaar werden gemaakt. De documenten schetsen een onthutsend beeld dat mensen rond vliegvelden zullen herkennen. Uit een juridische analyse voor intern gebruik blijkt dat de Staat vergaande verplichtingen heeft om mensenrechten, natuur en klimaat te beschermen en bovendien verantwoordelijk is om dit af te dwingen bij het bedrijfsleven. Wie het luchtvaartdossier enigszins volgt, weet dat de overheid de zorgplicht aan de laars lapt en zelfs bewust en actief ondermijning van de regels faciliteert, door onder meer staatsdeelnemingen KLM en Schiphol. Ondermijning Voorbeelden van die ondermijning? Geen van de vliegvelden van de Schiphol Groep beschikt over een natuurvergunning. Geluidsnormen worden al acht jaar lang structureel overschreden onder het mom van ‘anticiperend handhaven’. Richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie worden genegeerd, evenals alarmerende rapporten en adviezen van GGD en RIVM over de gevolgen van vliegherrie en ultrafijnstof. Er ontbreekt een realistisch klimaatplan. Er worden enorme hoeveelheden ‘zeer zorgwekkende’, lees kankerverwekkende, stoffen uitgestoten door de luchtvaart zonder enige verplichting om er wat aan te doen. Zelfs een simpele maatregel als het gebruik van zwavelvrije kerosine wordt niet opgelegd, terwijl dit de uitstoot van veel ziekmakend ultrafijnstof kan voorkomen. Bovendien terroriseert de vliegindustrie met 33.000 nachtvluchten per jaar honderdduizenden bewoners die nauwelijks aan nachtrust toekomen en verontreinigt Schiphol op ongekende schaal bodem en grondwater. Laksheid ontoelaatbaar De overheid heeft de keiharde juridische plicht daar iets aan te doen, maar laat het domweg na. Na het vonnis van de rechter in de klimaatzaak die Milieudefensie aanspande tegen Shell kan de overheid zich deze laksheid niet meer permitteren, zo blijkt uit de openbaar gemaakte analyse. De rechter oordeelde in deze zaak dat Shell zijn CO2-uitstoot in 2030 met 45 procent moet hebben teruggebracht, inclusief de uitstoot van leveranciers én klanten van de oliefabrikant. KLM is één van de grootste klanten van Shell in ons land. Het vonnis was opvallend en baanbrekend en beheerste wekenlang het wereldnieuws. Ook de Nederlandse overheid beseft dat dit een game changer is. Er wordt een werkgroep opgezet vanuit verschillende ministeries om de juridische gevolgen te bestuderen. In oktober vorig jaar komt de groep met een eindrapport. De ambtenaren concluderen dat de verantwoordelijkheid van de Staat veel verder gaat dan die van bedrijven. De overheid moet immers zorgen voor wetgeving (en handhaving) die onder meer bedrijven moeten weerhouden van het schenden van de mensenrechten. Dit is allemaal vastgelegd in de UN Guiding Priciples, vastgesteld door de Verenigde Naties. Die principes vereisen niet alleen adequate wetgeving, maar ook actief onderzoek naar mogelijke schending van mensenrechten. Overschrijdingen dienen bestraft te worden, er moet effectief beleid worden gevoerd en er zijn passende gerechtelijke procedures vereist. Hand boven het hoofd gehouden In de dagelijkse praktijk is hiervan geen enkele sprake, integendeel. Schiphol en KLM worden voortdurend de hand boven het hoofd gehouden en zelfs gefaciliteerd in het schenden van mensenrechten en het schaden van milieu en klimaat. Burgers zijn effectief rechteloos gemaakt. Er zijn talloze vrijstellingen en uitzonderingen opgetuigd voor deze industrie. De Staat en deze bedrijven handelen daarmee onrechtmatig, zo blijkt klip en klaar uit de juridische analyse van de werkgroep. Het verschijnen van het eindrapport heeft niet tot enige verandering geleid in het bestaande beleid. Integendeel, zelfs na de vaststelling dat de Staat en de vliegindustrie onrechtmatig handelen, is er sprake van een groot aantal nieuwe overtredingen. Zo verhaalt het ministerie van Infrastructuur (I&W) intern over de illegale status van Schiphol, maar is er nog geen begin van handhaving te bespeuren. Het ministerie heeft zelfs een potje met 60 miljoen euro gereserveerd om Schiphol te helpen bij het overtreden van de wet. Alarmerende rapporten van GGD, RIVM en Gezondheidsraad worden kaltgestellt met de vraag naar ‘meer onderzoek’ en de frequentie van het vliegverkeer is sindsdien opgevoerd via geavanceerde navigatietechnieken, waardoor burgers nog meer overlast en vervuiling moeten slikken. Overheid faciliteert overtredingen Kortom, de Nederlandse overheid doet onvoldoende om onder meer de United Nations Guiding Principles te implementeren. In feite faciliteert de overheid de overschrijding door de luchtvaart van alle grenzen van leefbaarheid, milieu en klimaat. Daarmee manoevreert de overheid zichzelf in een uiterst kwetsbare positie. Dat blijkt duidelijk uit het vonnis tegen Shell: terwijl de oliefabrikant handelt volgens de geldende wetten en regels in ons land, oordeelt de rechter dat Shell zich desondanks schuldig maakt aan het schenden van mensenrechten. Daarmee zegt de rechter niets meer of niets minder dan dat de Nederlandse wet- en regelgeving onvoldoende bescherming biedt aan de burgers. De overheid heeft hiermee een ‘public governance gap’ gecreëerd – een gapend gat tussen wat internationale afspraken vereisen en wat nationaal is vastgelegd. Dat is een meer dan pikante conclusie voor een ontwikkelde democratie en welvarende samenleving als Nederland. De ambtenaren in de werkgroep zitten er dan ook duidelijk mee in de maag, zo blijkt uit de stukken. Beeldvorming belangrijker dan maatregelen Maar in plaats van een start te maken met het dichten van de kloof, maken ze zich grote zorgen over de beeldvorming. Ze starten een discussie om te komen tot een verhullender term voor het confronterende ‘public governance gap’. Het is onthutsend leesvoer. Ambtenaren die zich druk maken over de beeldvorming, terwijl zij gewoon hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Dat zou hier betekenen dat ze een eind maken aan de overtredingen op regels die sowieso ontoereikend zijn. We hopen dat maatschappelijke organisaties als de stichting RBV, Mobilisation for the Environment, Milieudefensie, Greenpeace, Amnesty en talloze andere deze interne analyse van de overheid aandachtig tot zich nemen. Het rapport bewijst dat de overheid zich volledig bewust is van de gebrekkige Nederlandse wet- en regelgeving en het nagenoeg ontbreken van handhaving. En de praktijk bewijst dat de Staat er niets aan doet en maar blijft doormodderen. We verheugen ons nu al op de komende vonnissen tegen de luchtvaartsector en aanverwante partijen als het ministerie van I&W.