Professor Wouter Dewulf: ‘useful idiot’ aan de leiband van de vlieglobby

(leestijd circa 3 minuten) Recentelijk nam de Belgische hoogleraar Wouter Dewulf deel aan overleg in de Tweede Kamer over de luchtvaart. De man is luchtvaarteconoom, maar grossiert in algemeenheden, afkomstig uit de vlieglobby. Om zijn betoog in de Kamer nog eens in het zonnetje te zetten, plaatste hij vandaag een epistel op de website van het FD (mirror). “Nederland staat op een belangrijk kruispunt in zijn luchtvaartbeleid. Terwijl Schiphol een fundament is voor de nationale economie, is de vraag of we blijven inzetten op groei of kiezen voor krimp”, zo gaat het stuk van start. De professor legt daarbij niet uit hoe een branche met een bijdrage van nog geen procent aan het nationaal product “een fundament” voor de economie kan zijn. Noch vertelt hij hoe de circa 40 procent overstappers ook maar iets bijdragen of hoe de luchtvaart een bijdrage gaat leveren aan het verminderen van gevaarlijke uitstoot als CO2 en NOx. Focus verlegd“De ooit toonaangevende Nederlandse mainport-strategie is uit de politieke belangstelling verdwenen”, zo mijmert hij over vroeger tijden, kennelijk niet beseffend dat die mainports vooral laaggekwalificeerd en laagbetaald werk opleveren met slechte arbeidsomstandigheden. Terwijl de focus van de economie inmiddels allang is verlegd naar sectoren die schoner zijn, beter betalen en (dus) meer bijdragen aan de welvaart. Dewulf gaat vanuit zijn academische helicopterview volledig voorbij aan wat bij de rest van ons land allang bekend is. Voor goed werk moet je niet in de vuile lucht van Schiphol zijn, maar elders waar werkgevers wél goed voor hun medewerkers zorgen, geen korte nachtdiensten eisen en niet steeds met nulurencontracten aan de gang zijn. Kijk maar eens wat Schiphol uit de kast moet trekken om überhaupt nog aan een medewerker te komen. “Schiphol speelde een centrale rol in een wereldwijd netwerk van zakelijke en toeristische verbindingen”, zo fantaseert Dewulf, zich niet afvragende waarom de hele wereld naar Schiphol – middenin de drukbevolkste regio van Europa – zou moeten vliegen voor aansluiting met de rest van de wereld. De overlast en vervuiling van het overstapnetwerk komt zo terecht in miljoenen gezinnen, die zelf niets hebben aan de hubfunctie. Toverwoord innovatieProfessor Dewulf vertelt verder over een almaar groeiende wereldwijde luchtvaartindustrie, maar zal als econoom toch echt wel weten dat er een grens zit aan de zeer vervuilende groei. Ook de luchtvaart zal meemoeten in de afbouw van de CO2-uitstoot, maar heeft nog geen enkel idee hoe dat in godsnaam ooit voor elkaar te krijgen. Volgens Dewulf moet het allemaal worden opgelost met innovatie. “De luchtvaartindustrie investeert volop in efficiëntere vliegtuigen, duurzame brandstoffen en verbeterde luchtverkeersleidingtechnologieën”, aldus de hoogleraar. Maar die efficiëntere toestellen verbruiken juist meer brandstof omdat ze groter zijn dan de toestellen die ze vervangen. Duurzame brandstoffen vragen een dramatische omslag in het wereldvoedselprogramma ten gunste van kunstkerosine en dreigen te zorgen voor nog meer ontbossing. En met betere technieken voor de luchtverkeersleiding kan er hooguit een of een paar procent van het carbonbudget worden afgesnoept. Kortom: ook Dewulf heeft geen begin van een idee over hoe de luchtvaart in de toekomst echt moet gaan bijdragen aan de decarbonisatie. Om nog maar te zwijgen over de geluidsimpact waaronder steeds meer gewone burgers van ons land gebukt gaan. Niet onderbouwde beweringen“Het uitgebreide routenetwerk dat Schiphol aanbiedt, trekt multinationals aan, stimuleert de handel en versterkt de investeringspositie van Nederland”, aldus de Belg. Nog afgezien van het ontbreken van een onderbouwing van deze stellingen, toonden collega-economen Manshanden en Buurma gisteren nog aan dat deze posities niet in gevaar komen bij een afbouw naar zo’n 350.000 vliegbewegingen per jaar. Dat onderbouwden zij wél duidelijk aan de hand van wetenschappelijke literatuur. Dewulf trekt vervolgens nog even de jaloeziekaart door te stellen dat vliegvelden net over de grens garen zullen spinnen bij de onzekerheid over Schiphol. Maar ook daar neemt het verzet tegen de ongebreidelde groei van de vliegindustrie toe en ook daar is getekend voor de klimaatafspraken. Balans nodig“De uitdaging voor Nederland ligt in het vinden van een evenwicht tussen duurzaamheid en economische vitaliteit”, zo constateert Dewulf. Maar die balans is Nederland nu juist aan het ontdekken, getuige ook het vonnis in de RBV-zaak van 20 maart vorig jaar. Daarin stelde de rechter dat de balans jarenlang onterecht was doorgeslagen naar de belangen van de luchtvaart ten koste van omwonenden, milieu, natuur en klimaat. “Het is tijd voor een constructieve dialoog waarin alle belangen – economisch, ecologisch en maatschappelijk – serieus worden afgewogen”, concludeert de hoogleraar terecht. Dat betekent om te beginnen naar een Schiphol dat past binnen de wettelijke kaders, zonder op niets gebaseerd gedoogbeleid en mét inachtneming van de menselijke maat. Want de huidige luchtvaartsector loopt met een razend tempo richting afgrond. Met financiële problemen, zonder maatschappelijk draagvlak en een groot beslag op schaarse middelen als ruimte, milieu, klimaat en volksgezondheid heeft de sector een mooie toekomst achter zich.