Schiphol mag gevaarlijke PFAS-fabriek bouwen zonder milieu-effectrapportage

Schiphol is van plan om met PFAS vervuilde grond op het eigen terrein te gaan reinigen. Dat gaat gebeuren met een experimentele installatie. Toch hoeft het vliegveld geen milieu-effectrapportage op te stellen van de gemeente Haarlemmermeer. Dit blijkt uit een beslissing van de gemeente van 6 juli jongstleden. De installatie wordt gebouwd op het TTOP5-terrein aan de Tweeduizend El in Badhoevedorp. Dat werd voorheen gebruikt voor de tijdelijke opslag van zwaar verontreinigde grond. In mei jongsleden meldden we al dat bewoners zich zorgen maken over de milieueffecten van een menginstallatie voor giftige PFAS-grond vlakbij de nieuw te bouwen installatie. PFAS is een verzameling van stoffen die nauwelijks afbreekbaar zijn en zich daarom opstapelen in de natuur, maar ook in het menselijk lichaam. De huidige ophef rond het bedrijf Chemours – inclusief een hoorzitting in de Tweede Kamer – gaat over deze zelfde gifstoffen. Met het reinigen van PFAS-grond bestaat nog bijzonder weinig ervaring. Om het spul echt kwijt te raken, dient het onder zeer hoge temperaturen (meer dan 1000 graden Celsius) te worden afgebroken. Zelfs dan bestaat het gevaar dat de molecuulketens onvoldoende worden afgebroken en dat reststoffen ontstaan die zo mogelijk gevaarlijker zijn dan het oorspronkelijke goedje. Echte sanering te duurSchiphol heeft echter zoveel gifgrond te reinigen dat de processen onder hoge temperaturen veel te duur worden. Om grote hoeveelheden grond tot boven de 1000 graden te brengen, is veel energie en dus geld nodig. Daarom kiest Schiphol voor een ander proces, de zogenaamde DEME Hybrid Soil Washing. Daarbij wordt de grond uitgespoeld, waarna zo’n 80 procent van de grond ‘schoon’ wordt en ongeveer 20 procent zwaarverontreinigd slib resteert. Dat wordt afgevoerd naar een ‘erkende verwerker’, aldus de vergunningaanvraag. Het begeleidende ingenieursbureau Tauw zegt hierover onder meer dat de installatie “zelfs de grond van hotspots zoals vliegvelden en industriegebieden PFAS-vrij kan krijgen”. Tot 95 procent van de PFAS kan ermee verwijderd worden. Passage op de website van Tauw: “Vliegvelden hotspots voor PFAS” Maar volgens EnviroWiki, een portaal dat milieukundig wetenschappelijk onderzoek toegankelijk maakt, is het wassen van PFAS-grond tot op heden slechts toegepast in een handvol pilotprojecten. Alleen in Australië is de techniek op schaal toegepast. Schiphol kiest voor een onbewezen proces (bron: EnviroWiki) De site meldt dat er een grote installatie nodig is om de reststromen uit het proces goed gescheiden te houden. Bovendien is het wassen van de grond “minder geschikt voor klei-rijke bodem”, terwijl op Schiphol juist sprake is van kleigrond bevindt. Nota bene hetzelfde ingenieursbureau Tauw stelde dit vast in eerder onderzoek. Onderzoek van ingenieursbureau Tauw naar de samenstelling van de bodem op Schiphol. Talloze onzekerhedenOndanks het experimentele karakter van de gekozen techniek, de omvang van de installatie (geschatte bouwtijd een jaar, waarna de fabriek naar verwachting nog zes jaar in bedrijf blijft), de onduidelijkheid over de beschikbaarheid van een ‘erkende verwerker’ die 20 procent van het volume verder onschadelijk kan maken, de hoge mate van giftigheid van PFAS, de grote gevaren voor mens, natuur en milieu – hoeft Schiphol nu geen milieu-effectrapportage op te stellen. Die beslissing is vooral gebaseerd op de verwachting dat de concentraties PFAS in de te reinigen grond onder de norm blijven voor ‘gevaarlijk afval’. Dat is een relatief extreme norm, want inmiddels is aangetoond dat PFAS ook in veel lagere concentraties langdurige en ernstige schade aanricht. Schiphol laat er nu geen gras over groeien. Op dezelfde dag dat het besluit openbaar werd gemaakt dat er geen milieu-effectrapportage nodig is, diende het vliegveld een aanvraag in voor een omgevingsvergunning voor de gifinstallatie. MegaclaimDe beslissing om Schiphol zijn gang te laten gaan past prima in het beeld dat van Haarlemmermeer bestaat als gemeente die het vliegveld optimaal wil faciliteren, ongeacht de gevolgen voor leefomgeving, milieu en natuur. Dat is des te opmerkelijker omdat in het recente verleden onzorgvuldig werd omgesprongen met het levensgevaarlijke gif. De vrijbrief is mogelijk onder hoge politieke druk afgegeven, omdat Schiphol nog immer een mega-vordering heeft op de gemeente ter hoogte van bijna een half miljard euro als gevolg van misgelopen vastgoed-deals. Gaat Schiphol dat geld opeisen, dan betekent dat een regelrecht faillissement voor de gemeente. Wegkijken is dan goedkoper.