Amsterdam eist krimp van Schiphol: ‘Zijn al die vluchten wel nodig?’ Amsterdam eist dat het aantal vluchten op Schiphol toch met 12 procent krimpt, zodat omwonenden en milieu minder overlast ondervinden. Om dat te bereiken zal het college zich in het vervolg harder opstellen als aandeelhouder in de luchthaven, zegt wethouder Hester van Buren. Na jarenlang braaf te hebben meegestemd met de meerderheidsaandeelhouder, de staat, en diens ongebreidelde groeiplannen voor Schiphol, trekt het Amsterdamse college van burgemeester en wethouders nu een streep in het zand. ‘Geen groei’ is veranderd in ‘krimp van het aantal vluchten’. En niet tot de 452.500 starts en landingen per jaar die het demissionaire kabinet wil, maar tot maximaal 440.000 vluchten. Als een nieuwe regering daar anders over denkt, zal wethouder Hester van Buren (luchthaven, financiën waaronder deelnemingen) desnoods in aandeelhoudersvergaderingen tegen voorstellen stemmen die niet in lijn zijn met de nieuwe koers. Amsterdam bezit 20,03 procent van de aandelen Schiphol, de Nederlandse staat is met bijna 70 procent meerderheidsaandeelhouder. De rest is in handen van Rotterdam en Schiphol. Dat is een omslag. Waar Van Burens voorgangers de gemeenteraad er vaak op wezen dat ze niet te veel moesten verwachten van de impact van het minderheidsbelang, gaat de wethouder nu mee in wat een raadsmeerderheid al langer wenst. ,,Ik zal niet meer zeggen: dat is niet aan ons”, zegt de PvdA-politica. ,,Of: we hebben maar 20 procent. We zijn nu voor krimp, nachtsluiting en geen privéjets. Als daar geen gehoor aan wordt gegeven, zullen we dat als gemeente en als aandeelhouder duidelijk laten weten.” ,,Ik ga allereerst uit van samenwerking met Schiphol en het kabinet. Ik ben van huis uit niet zo activistisch, maar als het erop aankomt, zijn we vanaf nu een activistische aandeelhouder van Schiphol.” ,,Ook met 20 procent kunnen we flink herrie maken over geluidshinder. Ik ben ervan overtuigd dat lawaaimaken helpt – in Den Haag, maar ook in Brussel. En ook over dingen waar we als stad niet over gaan, zoals internationale treinen.” Als Amsterdam zich als aandeelhouder laat gelden, dan heeft dat invloed, vindt Van Buren. ,,Zo hebben we onlangs kritisch gekeken naar de miljardeninvesteringen die Schiphol de komende jaren wil doen. Die mogen niet ten goede komen aan groei, alleen aan het oplossen van achterstallig onderhoud en verbeteren van arbeidsomstandigheden. Daar is gehoor aan gegeven.” Ook heeft ‘eigenaar’ Amsterdam beroep aangetekend tegen de natuurvergunning die dit najaar aan Schiphol werd verleend. ,,Niet omdat we vinden dat Schiphol geen natuurvergunning verdient, maar omdat daar nog steeds het getal van 500.000 vluchten in staat.” In het bezwaar wordt uitgegaan van een maximum van 440.000 starts en landingen. Succes is daarbij niet altijd verzekerd, waarschuwt Van Buren. Zo maakt Amsterdam zich vooralsnog tevergeefs hard voor het temperen van de beloning voor de bestaande en nieuwe topman van de luchthaven. De wethouder gaat het collegestandpunt nu ‘inkleuren’. ,,Dit is een tussenstap”, zegt Van Buren. ,,De komende maanden ga ik in discussie met de gemeenteraad. Hoe ver gaan we, wat willen we? Ik overleg ook met andere belanghebbenden, van bewonersgroepen tot bedrijven, maar vanaf nu met krimp als uitgangspunt.” Dat Van Buren meer wil doen als aandeelhouder, is ook een bericht aan haar voorgangers. ,,Ik ontken het niet: Amsterdam heeft in het verleden meegewerkt aan de groei van het aantal vluchten”, zegt ze, ,,en daarmee aan de toename van overlast voor omwonenden en milieu. En ook aan de uitholling van de arbeidsomstandigheden op de luchthaven. Economie stond ook bij ons altijd op één, maar zijn duurzaamheid, nachtrust, uitstoot en arbeidsomstandigheden niet belangrijker? We maken de omslag dat we leefomgeving en omwonenden vooropstellen, niet de bedrijven.” De timing van het krimpstandpunt is pikant, nu er net een nieuwe Tweede Kamer is aangetreden en een kabinet in aantocht lijkt met partijen die niet noodzakelijkerwijs vóór afname van het aantal vluchten zijn. ,,Dat is toeval”, zegt Van Buren, ,,maar het is wel een bericht aan Den Haag. Ik ga ervan uit dat ook het nieuwe kabinet oog heeft voor bewoners en duurzaamheid. Ik weet niet of die verwachting reëel is. Ik hoop het.” Dat Schipholkrimp ertoe kan leiden dat Amsterdam door het wegvallen van internationale verbindingen minder aantrekkelijk wordt voor bedrijven en hun werkgelegenheid, neemt het college op de koop toe. ,,Het is echt niet zo dat de economie dan in één keer instort en alle bedrijven weglopen.” ,,Zijn al die vluchten naar Londen, Parijs en New York wel echt nodig? Naar Brussel moeten we al helemaal niet meer vliegen. We vergeten echt de leefbaarheid, er zijn zoveel de mensen die lijden onder een ernstig verstoorde nachtrust. Ook daarvoor ben ik verantwoordelijk.” Van Buren ziet in Schiphol een medestander. De luchthaven presenteerde dit voorjaar al plannen, onder meer voor nachtsluiting en het weren van pretjets. Ze is echter teleurgesteld in de rest van de luchtvaartsector. ,,Bij de luchtvaartmaatschappijen zie ik weinig beweging en onvoldoende neiging om verantwoordelijkheid te nemen. Ik heb gesproken met Marjan Rintel, de ceo van KLM, en ik heb de mensen van de privévliegtuigen aan tafel gehad. Er wordt veel beloofd, maar laat het eerst maar zien. Ik voel die verantwoordelijkheid nog niet bij de luchtvaartsector.” Van Buren is, net als haar voorgangers, niet op voorhand tegen de opening van Lelystad Airport om een deel van het vliegverkeer – en daarmee de overlast – van Schiphol over te nemen. ,,Rondom Schiphol ondervonden in 2019 141.000 mensen ernstige hinder van vliegtuiglawaai, 17.000 mensen hadden een verstoorde nachtrust. Stel dat de nachtvluchten overdag naar Lelystad gaan, dan hebben daar 146 mensen ernstige overlast. Dan sta ik wel voor inwoners van Amsterdam en omgeving.” ,,Ik zeg nog niet dat Lelystad open moet, dat wil ik eerst nog goed overleggen en onderzoeken. Uiteindelijk moeten we naar minder overlast voor iedereen.”