Klimaatjournalist schrijft kritisch boek over KLM: 'De Blauwe Fabel' Het boek is vooral aanklacht tegen slap overheidsbeleid. Aldus SchipholWatch. Journalist Ties Joosten van onderzoeksplatform Follow The Money vroeg zich af waarom een luchtvaartmaatschappij al een eeuw lang - volgens hem- tegen elke prijs in de lucht wordt gehouden. Hij deed er onderzoek naar en bundelde zijn bevindingen in zijn nieuwe boek 'De Blauwe Fabel', dat morgen in de winkel ligt. Het eerste boek van journalist Ties Joosten, over honderd jaar staatssteun aan KLM, is vooral een aanklacht tegen het slappe beleid van de overheid. Al sinds de oprichting in 1919 lieten ministers zich verleiden grote sommen belastinggeld in het structureel noodlijdende bedrijf te stoppen. Joosten zet KLM neer als een verleidelijke dame van lichte zeden in minirok die meer dan eens de overheid het hoofd op hol wist te brengen. Daarvoor werden steeds wisselende argumenten ingezet: het openen van routes naar Nederlands-Indië of juist het wegvallen ervan als Indonesië onafhankelijk wordt. Het verwerven van een positie in een liberaliserende luchtvaartmarkt of het juist niet kunnen opboksen tegen de concurrentie. Steeds toverde het KLM-management nieuwe argumenten tevoorschijn waardoor eerst miljoenen guldens belastinggeld richting KLM stroomden, maar op het laatst zelfs miljarden euro’s. Altijd hetzelfde liedje‘ De blauwe fabel’ toont aan dat er in honderd jaar niets is veranderd. “Weer vraagt de luchtvaartmaatschappij om staatssteun. Ditmaal wordt de verwachting uitgesproken dat KLM binnen zeven jaar op eigen benen kan staan. Het leidt bij de nieuwe minister van Waterstaat Hendrik van de Vegte tot de verzuchting dat een zelfredzaam KLM een fata morgana is: “Het heet altijd weer nabij, maar altijd wijkt dat droombeeld weer”. Deze passage speelt in 1925, maar als de naam van de minister wordt vervangen door Mark Harbers, waant de lezer zich in het heden. Het boek schetst een ontluisterend beeld waarin naïeve ministers keer op keer de onbetaalde rekeningen van KLM oppikken en doorschuiven naar de belastingbetaler, terwijl in de spaarzame periodes waarin het bedrijf wel goed draait de winsten verdwijnen in megalomane projecten en overnames om de groei te bevorderen. Aan het eind van het liedje mondden al die pogingen uit in een roemloze overname door Air France. De kortgerokte dame transformeerde zich na crises regelmatig in een zakenman in koel donkerblauw om regeringen ervan te overtuigen dat de welvaart van Nederland één op één afhankelijk zou zijn van het succes van KLM. Met die houding wist het management keer op keer belastingmaatregelen af te wentelen en de overlast en vervuiling als bijzaak af te doen. De inzet werd ondertussen groter en groter. Achtereenvolgende regeringen reageerden als gokkers die verlies maken en het verlies willen goedmaken door nóg meer geld in te zetten. Niet gebaseerd op rationele argumenten, maar op een heilig geloof in de blauwe fabel, zoals Joosten terecht opmerkt. De ongepaste arrogantie gaat eraan voorbij dat KLM al vrijwel sinds zijn oprichting overladen is met schulden die het bedrijf maar niet weet af te bouwen. Al voor de coronacrisis was de combinatie Air France-KLM het vliegbedrijf met veruit de grootste schulden. Het verhogen van die schulden door de Franse en Nederlandse regeringen heeft die positie alleen maar penibeler gemaakt. Auteur Joosten gaat er serieus en beredeneerd vanuit dat KLM niet in staat zal blijken de schulden af te betalen. De gevolgen daarvan zijn enorm voor het huishoudboekje van minister Sigrid Kaag. Het gaat niet alleen om een directe lening van een miljard euro, maar ook om de garantie van 90 procent die de staat heeft afgegeven voor 2,4 miljard euro aan ‘commerciële’ leningen. Plus een belastinguitstel van volgens Joosten inmiddels 1,4 miljard euro. En ook van de driekwart miljard euro die oud-minister van Financiën Hoekstra stak in aandelen, blijft steeds minder over. EenrichtingsverkeerHet boek van Joosten geeft een mooi overzicht van de ontwikkeling van honderd jaar KLM, vanuit een financieel perspectief. Jarenlang zijn opeenvolgende regeringen het bedrijf ter wille geweest, vrijwel nooit heeft de overheid iets teruggekregen voor het vertrouwen en de risico’s die zij heeft genomen in naam van de belastingbetalende burger. Het totaalbeeld dat ontstaat na het lezen van ‘De blauwe fabel’ is dat van een narcistisch bedrijf dat alleen de eigen belangen nastreeft zonder rekening te houden met anderen. Het is geen beeld om trots op te zijn. Dat KLM er toch in slaagt de ‘blauwe trots’ keer op keer op te dringen aan politici is bewonderenswaardig, maar vooral te wijten aan goedgelovige en slecht geïnformeerde politici. Het boek – de eerste zelfstandige boekuitgave van onderzoeksplatform Follow The Money – is een aanrader en een prima naslagwerk voor iedereen die geïnteresseerd is in het ontsporen van het Nederlandse luchtvaartbeleid. Bron SchipholWatch en NH Nieuws.