Meld vliegoverlast nu >Op papier is er al jarenlang geen sprake van overschrijding van de geluidsnormen door Schiphol. Hoe kan dat? Immers biedt het actuele luchthavenverkeersbesluit ruimte voor maximaal 400.000 vluchten, zo blijkt uit interne documenten van het ministerie van Infrastructuur (I&W).
Voor een antwoord op de vraag hoe het ministerie 500.000 vluchten kan uitvoeren binnen de geluidsruimte voor maximaal 400.000 vluchten moeten we kijken naar de tijdelijke regelingen waarmee I&W ieder jaar op de proppen komt.
Zo’n regeling werd in recente jaren ingevoerd zonder dat burgers inspraak- of bezwaarmogelijkheden hebben. Onder het mom van groot onderhoud of andere bijzondere omstandigheden worden zo de geluidsgrenzen van Schiphol fors versoepeld – ten koste van de bescherming van omwonenden.
Aanpassingen in de geluidsruimte vanwege het onderhoud aan de Aalsmeerbaan in 2022. Hoe groter de rode cirkel, des te meer extra overlast werd toegestaan (eigen illustratie)
In 2022 stond het groot onderhoud aan de Aalsmeerbaan op de agenda. De handhavingspunten rond die baan konden daardoor toe met minder geluidsruimte en dus werden de wettelijke grenzen daar tijdelijk omlaag geschroefd. Dat is te zien aan de groene cirkels in bovenstaande figuur.
Schiphol wil niet krimpen bij onderhoudMaar Schiphol wil tijdens groot onderhoud niet inkrimpen en moet daarom het vliegverkeer omleiden naar de andere banen. Dat hebben de omwonenden van die banen geweten: de geluidsruimte elders werd flink verruimd, zodat er veel meer vliegverkeer mogelijk werd op de resterende banen.
Dat is te zien aan de rode cirkels. Hoe groter de cirkel, des te meer extra ruimte Schiphol kreeg om herrie te maken. Op sommige plekken, zoals in Amstelveen werd het jaargemiddelde zelfs opgevoerd met zes decibel. Dat maakt theoretisch vier keer (!) zoveel vliegverkeer mogelijk op die locatie zonder de tijdelijke geluidsnormen te overschrijden.
Het ministerie verhuist op deze manier ‘overtollige’ geluidsruimte van de ene plek naar de andere. Terwijl de locatie waar de extra herrie terechtkomt normaal gesproken ook al zwaarbelast is. De normen rond handhavingspunten zijn in ons land al erg soepel en worden door de tijdelijke regelingen opnieuw verder opgerekt.
Natte droomDit schuiven met geluidsruimte is de natte droom van de vliegindustrie: het rechtmatig kunnen overschrijden van geluidsnormen op de ene plek omdat er elders ruimte ‘ongebruikt’ blijft. Daarbij wordt volledig voorbijgegaan aan het doel van de handhavingspunten: het beschermen van de omwonenden. Terwijl die bescherming – om het netjes te zeggen – toch al boterzacht is vanwege de luchtvaartvriendelijke houding bij I&W.
Het is trouwens de eerste keer dat het gesjoemel met geluidsgrenzen zo duidelijk en overzichtelijk in kaart is gebracht. Het ministerie publiceert de verschuivingen slechts in gortdroge tabellen, weggestopt in bijlagen van een besluit door de minister. I&W heeft geen belang bij het helder informeren van omwonenden die de gevolgen moeten dragen en laat deze eenvoudige exercitie na.
Aanpassingen geluidsruimte Schiphol vanwege onderhoud Zwanenburgbaan in 2023 (eigen illustratie)
Een vergelijkbare uitruil vond dit jaar plaats als gevolg van het onderhoud aan de Zwanenburgbaan. Deze baan was ruim vijf maanden niet te gebruiken en de minister was er als de kippen bij om de geluidsruimte flink in te krimpen en elders fors meer herrie mogelijk te maken binnen de ‘wettelijke’ grenzen. Ook nu weer ging dat vooral ten koste van het drukbevolkte gebied rond de Buitenveldertbaan.
Extra overlast binnengesmokkeldAlsof deze minachting van omwonenden nog niet voldoende is, blijkt het ministerie met de tijdelijke regelingen ook nog eens de totale geluidsruimte op te rekken. Dat is onlogisch omdat het verplaatsen van vliegverkeer van de ene naar de andere baan slechts een verschuiving van de herrie zou mogen opleveren en geen groei ervan.
Maar Schiphol en het ministerie misbruiken de tijdelijke regelingen wel degelijk om meer herrie te faciliteren. Dat heeft alles te maken met het feit dat binnen de wettelijke grenzen zoals die zijn vastgelegd in het luchthavenverkeersbesluit uit 2008 maximaal 400.000 vluchten mogelijk zijn, en niet 500.000 zoals Schiphol graag wil. De tijdelijke regelingen zijn keihard nodig om een illegale situatie te kunnen laten voortduren.
Het geschuif met limieten en het vergroten van de totale geluidsruimte staan haaks op de Wet luchtvaart. Daarin is immers vastgelegd dat iedere volgende regeling minstens gelijke bescherming moet bieden aan omwonenden als de vorige regeling – en liefst een verbetering moet inhouden. Die wet wordt hier overduidelijk overtreden.
Geen onderhoud, wat nu?En nu komt 2024 eraan. Schiphol heeft geen groot onderhoud in de agenda staan en kan hiervoor dus geen tijdelijke regeling aanvragen bij het ministerie. Terug naar 400.000 vluchten dan? Vergeet het maar. Voor het komende jaar verzonnen de ambtenaren bij I&W een nieuwe list: de experimenteerregeling.
Voorgenomen aanpassingen in de geluidsruimte van Schiphol voor de krimp naar 460.000 vliegbewegingen met de experimenteerregeling. Hoe groter de rode cirkel, des te meer vliegherrie boven de wettelijke norm tijdelijk wordt toegestaan (eigen illustratie)
Ook met deze regeling neemt de totale geluidsruimte die Schiphol wordt gegeven opgerekt, maar niet zoveel als in 2022 en 2023. Dat hoeft ook niet, want Harbers wil Schiphol immers inkrimpen tot 460.000 vluchten. Dat is nog altijd meer dan de 400.000 vluchten die binnen de bestaande wetgeving passen, maar er is minder geluidsruimte nodig dan voor de ‘normale’ 500.000 vluchten.
Negatief advies MRSDe verschuivingen voor de experimenteerregeling zijn daarom minder rigoureus dan die voor het onderhoud in 2022 en 2023, maar wederom zijn bewoners van Amstelveen (en nu ook Aalsmeer en Uithoorn) de klos. Mede vanwege de lokale verslechteringen adviseerde de Maatschappelijke Raad Schiphol tegen de experimenteerregeling. Het ministerie veegde dat advies overigens met één korte brief van tafel.
En toen kwamen de Zuidas-advocaten van KLM in het spel. De vliegfirma spande een kort geding aan tegen de staat om het krimpbesluit van Harbers te dwarsbomen. In de uitspraak oordeelde de rechter onder meer dat de experimenteerregeling onzinnig is en slechts een middel voor de minister om de krimp via een algemene maatregel van bestuur (zonder inspraak of bezwaarmogelijkeheden) door te voeren.
Maar een integraal onderdeel van het voorgenomen besluit is juist de experimenteerregeling. De streep door de krimp naar 460.000 vliegbewegingen gaat dus ook door het geschuif met de geluidslimieten.
Ministerie schaakmatEn nu zit het ministerie dus klem. Want de experimenteerregeling is precies zo opgesteld om 460.000 vluchten bijeen te smokkelen binnen wetgeving die niet eens 400.000 vluchten mogelijk maakt.
Nu er geen krimp mag komen van de rechter en er ook geen tijdelijke regeling bestaat, is een forse overschrijding van de grenswaarden in 2024 onontkoombaar. En dat was een belangrijke reden voor SchipholWatch in MOB om recentelijk een verzoek in te dienen bij de Inspectie Leefomgeving & Transport om over te gaan tot handhaving van de wettelijk vastgelegde geluidsgrenzen.
Zo’n handhavingsverzoek is echter niet meer dan een lapmiddel. Het is slechts een poging om de wegkijkende overheid zover te krijgen de eigen wetgeving te respecteren en te handhaven. Zonder gesjoemel met tijdelijke regelingen.
Als het geldende luchthavenverkeersbesluit ruimte biedt aan 400.000 vluchten, dan moet Schiphol zich daar gewoon aan houden. De toch al soepele normen uit het besluit zijn er om omwonenden nog enigszins te beschermen tegen de terreur van honderden vliegtuigen per dag laag over woonwijken heen. Daar mag niet langer meer de hand mee worden gelicht.
22 mei 2023, 14:59