Meld vliegoverlast nu >“Wie een luchthaven wil laten krimpen moet een zogenoemde balanced approach doorlopen. Daarbij moet de regering de krimp verdedigen en aannemelijk maken dat ze alle andere opties heeft overwogen”, aldus de Volkskrant. Maar waarom moet dat eigenlijk? En van wie?
Veel van wat nu gebeurt rondom Schiphol is terug te voeren op staande afspraken in ICAO-verband. Het is daarom jammer dat in het debat over de overlast van de luchtvaart de rol van de IATA-lobby zo weinig wordt belicht.
De wereldwijde groei en de uitzonderingspositie van de burgerluchtvaart is mogelijk gemaakt door de International Civil Aviation Organisation (ICAO), een agentschap van de Verenigde Naties. Het kantoor werd opgericht in Chicago in het oorlogsjaar 1944.
ICAO “ontwikkelt standaarden voor mondiaal luchttransport en assisteert zijn 192 lidstaten bij het delen van ‘s werelds luchtruimte in het voordeel van hun sociaal-economische ontwikkeling”.
Eens per drie jaar vergaderenElke drie jaar komen vertegenwoordigers van de lidstaten in Montreal bijeen voor een algemene vergadering. De afspraken die de lidstaten daar maken houden het internationale luchtvaartsysteem draaiende, een knappe prestatie.
De Balanced Approach to Aircraft Noise Management is ICAO-beleid dat al decennia teruggaat en door de lidstaten, waaronder Nederland, in resoluties telkens weer bekrachtigd wordt.
Nationale overheden hoeven zich niet aan ICAO-resoluties te houden maar de druk is groot. ICAO-resoluties gebruiken woorden als “The Assembly calls upon Member States; urges; requests; encourages; invites”.
120 landenDe International Air Transport Association (IATA) is een commerciële organisatie die in 1945 werd opgericht door en voor de luchtvaartsector. Tegenwoordig zijn meer dan 300 luchtvaartmaatschappijen in 120 landen aangesloten.
IATA heeft zijn hoofdkantoor ook in Montreal, recht tegenover de zetel van ICAO. IATA lobbyt voor groei van de gehele commerciële luchtvaartsector. Aan de resultaten te zien doet IATA dit bijzonder effectief en met vooruitziende blik.
De ICAO Balanced Approach to Aircraft Noise Management werd in 2001 ontwikkeld als reactie op de groeiende publieke onrust over geluidsoverlast van de luchtvaart.
Uitgebalanceerde aanpak?De balanced approach pakt geluidsoverlast op vier fronten aan: bij de bron (stillere vliegtuigen), door ruimtelijke ordening rondom luchthavens (minder blootgestelde bewoners), met betere procedures (stiller vliegen, optimaal gebruik van het luchtruim) en door operationele beperkingen (minder vliegen).
De afspraak is dat minder vliegen pas aan bod komt als de drie andere manieren om de overlast te beperken hebben gefaald. Deze viervoudige samen-komen-we er-wel-uit-aanpak om het systeem draaiende te houden werd door de algemene vergadering in 2001 aangenomen.
Sinds 2001 is de balanced approach op elke algemene vergadering van de ICAO bekrachtigd, laatstelijk in oktober 2022 in resolutie A41-20. Nederland werd bij deze vergadering vertegenwoordigd door minister Harbers (Infrastructuur, VVD) en een 20-koppige delegatie van luchtvaartdeskundigen.
Overlast neemt alleen maar toeRuim twintig jaar na de introductie van de balanced approach is de omvang van de luchtvaart en de geluidsoverlast alleen maar toegenomen. Achteraf gezien voorspelbaar en een meesterzet van de IATA-lobby. Krimp is immers niet aan de orde zolang de vloot nog vernieuwd kan worden, omwonenden kunnen worden uitgekocht, nieuwe manieren om stiller te stijgen en te dalen zijn in te voeren of het luchtruim nog verder kan worden opengezet om geluidsoverlast te spreiden.
Alle opties liggen op tafel, behalve minder vliegen. Het is zo bezien niet verwonderlijk dat luchtvaartmaatschappijen en IATA een juridisch leger op de been brengen om mogelijke krimp van Schiphol te dwarsbomen.
Onbeperkte groeiEvenmin is het verwonderlijk dat minister Harbers spreekt van onbeperkte groei vanaf 2027 dankzij ‘stillere en schonere’ vliegtuigen. Ook de plannen voor een vierde aanvliegroute voor Schiphol passen in dat plaatje. Je gaat het pas zien als je het doorhebt.
Ondertussen doet ICAO op de achtergrond zijn werk: de Committee on Aviation Environmental Protection (ICAO-CAEP) ontwikkelt voor de luchtvaart nieuwe, gecombineerde normen voor geluidsoverlast en CO2-uitstoot die tijdens de algemene vergadering in 2025 aangenomen moeten worden.
Deskundigen op het gebied van volksgezondheid en milieu zouden juist in deze ontwerpfase van de nieuwe normen voor geluidsoverlast en CO2-uitstoot moeten aanschuiven bij de ICAO in Montreal.
Als we iets kunnen leren van de afgelopen twintig jaar, dan is het dat we beslissingen over de luchtvaart niet langer kunnen overlaten aan de luchtvaartdeskundigen.
27 maart 2023, 11:15