‘KLM in gevaar omdat bestuur geen rekening houdt met krimp Schiphol’

Ziet u ze ook wel eens – op straat of in het OV? Van die KLM-ers die zich opgewekt richting Schiphol begeven of juist afgepeigerd weer terugkeren met een jetlag? Bedenk dan volgende keer dat ieder van hun banen de samenleving een kwart miljoen euro heeft gekost. Dit blijkt uit de vierde rapportage van staatsagent Jeroen Kremers. Hij werd door de regering aangesteld om KLM in de gaten te houden nadat het bedrijf toegang had gekregen tot in totaal 6,8 miljard euro belastinggeld en nadat het kabinet bijna een miljard euro extra had gestoken in aandelen. bron: staatsagent Jeroen Kremers Het geld was broodnodig om de vliegtuigexploitant van een zeker faillissement te redden. Bijna twee miljard euro aan NOW-steun kreeg KLM om de salarissen te kunnen doorbetalen, anderhalf miljard euro aan uitstel van loonbelasting, een overheidslening van nog eens een miljard euro en 90 procent staatsgarantie op ‘commerciële’ leningen bij banken – zonder die garantie durfde toen geen bank geld uit te lenen aan KLM. Het miljard aan aandelen vloeide niet rechtstreeks naar KLM toe, maar moest wel worden opgehoest door alle Nederlanders samen. Inmiddels is de koers van de firma zo diep gezakt dat van die investering nog maar nauwelijks 10 procent over is. 650 miljoen euro verdampte op de internationale aandelenbeurzen als gevolg van de financiële malaise bij KLM en moederbedrijf Air France. illustratie: Google 24 februari 2023 rond het middaguur Zelfs op dit moment, na de presentatie van redelijke jaarcijfers, hebben beleggers nauwelijks vertrouwen in de toekomst van KLM. Vandaag is een aandeel AFKLM te koop voor 1 euro 80. De waarde van het totale bedrijf komt daarmee maar net boven de 4 miljard euro uit. Loonsteun tot wel vier keer jaarsalarisMet al dit geld wist de overheid KLM voor een bankroet te behoeden, maar per baan die zo gered werd gaat het om een bizar hoog bedrag. Voor de goede orde, de laagst gewaardeerde KLM-medewerkers, zoals sommige bagagemedewerkers, verdienen fulltime nog geen 20.000 euro bruto per jaar. Alleen de NOW-steun komt al neer op 70.000 euro per medewerker, zo meldt de staatsagent. KLM kon met die steun dus niet alleen het salaris tijdens de corona-pandemie van de bagagemedewerkers betalen, maar ook de lonen over de jaren erna. Met gratis personeel is het niet zo vreemd dat KLM vorige week in staat bleek aardige winstcijfers te produceren. Iedere weldenkende directie zou de regering op de blote knietjes hebben bedankt voor zo’n riante steunregeling. Maar niet de bazen van KLM. Terwijl de inkt van de steuncontracten nog nauwelijks was opgedroogd, bleek het bedrijf alweer te zinnen op manieren om onder de gemaakte afspraken uit te komen, zo blijkt uit de rapportage van Kremers. Balans KLM gevaarlijke puinhoopEen deel van die afspraken werd gemaakt met het oog op KLM’s eigen bestwil. De coronacrisis heeft van de financiële balans van het bedrijf een gevaarlijke puinhoop gemaakt. Zonder de garanties van de overheid zou er geen leverancier meer enig product aan KLM hebben geleverd zonder vooruitbetaling van de factuur. De schulden torenen ver uit boven de bezittingen en het bedrijf is nog steeds technisch failliet. Om de verhoudingen op de balans te herstellen, moet KLM fors besparen op de kosten, zo werd afgesproken. Dat is een tijdje goed gegaan, maar Kremers ziet de kosten nu alweer gierend uit de hand lopen. Dit jaar wordt er een kwart miljard euro te weinig bespaard, oplopend naar structureel bijna een half miljard euro per jaar vanaf 2025. Dat geld is hard nodig om weer gezond te worden en om toekomstige tegenslagen het hoofd te kunnen bieden. Want dat die tegenslagen komen, staat vast. Dat blijkt wel uit de geschiedenis van KLM (lees het boek De Blauwe Fabel van onderzoeksjournalist Ties Joosten), maar kan ook worden afgeleid uit actuele maatschappelijke ontwikkelingen. Geen rekening houden met krimp SchipholWat blijkt? KLM houdt volgens de staatsagent tot op de dag van vandaag géén rekening met de door minister Mark Harbers aangekondigde krimp van Schiphol. In de plannen van KLM is het nog steeds “meer van hetzelfde” ondanks dat de krimp al bijna een jaar bekend is. Directeur Marianne Rintel, afkomstig van de Spoorwegen, steekt het elegante hoofd in het zand en doet alsof er niets aan de hand is, terwijl deze krimp KLM midscheeps zal raken als grootste gebruiker van Schiphol. Met het vliegbedrijf werd destijds ook afgesproken dat de medewerkers moesten bijdragen aan de heling van het bedrijf door loon of salaris in te leveren. Daarbij zouden de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen. Bij KLM is dit volledig verkeerd uitgepakt. Weliswaar heeft de directie ingeleverd, maar de – internationaal gezien – zwaar overbetaalde piloten hebben nauwelijks een bijdrage geleverd, zo signaleert Kremers. De belangrijkste bijdragen leverden de laagstbetaalden van KLM – de bagage- en platformmedewerkers. De zwakste schouders dragen bij KLM niet alleen de koffers, maar ook de zwaarste lasten. Stiekem afspraken negerenDat het aanstellen van de staatsagent geen overbodige luxe was, blijkt wel uit het feit dat KLM stiekem de afspraken over loonmatiging opschortte in maart 2022. Zonder de regering of zelfs de staatsagent daarvan op de hoogte te stellen, kregen met name de piloten vanaf dat moment weer al hun extraatjes uitgekeerd. Daardoor draagt deze beroepsgroep nu 15 procent te weinig bij aan het gezondmaken van de vliegfirma, aldus Kremers. De afspraak dat KLM zou stoppen met het faciliteren van belastingontwijking door deze piloten is ook nog steeds niet nagekomen. Een grote groep piloten beschikt over een buitenlands adres en betaalt daardoor geen inkomstenbelasting in Nederland. KLM maakt dit extra aantrekkelijk door deze piloten (en ook sommige cabinemedewerkers) gratis woon-werkverkeer aan te bieden: zij betalen niets voor hun tickets om voor iedere dienst op en neer naar Schiphol te vliegen. Tot op de dag van vandaag heeft KLM geen einde gemaakt aan deze praktijken. Het ontwijken van Nederlandse belastingen is moreel verwerpelijk, omdat het vooral de piloten zijn die het meeste hebben geprofiteerd van de staatssteun, opgebracht door Nederlanders die wél belasting betalen in ons land. Niet bijdragen, wel profiteren. Piloten jokkenOp sociale media zijn het vaak piloten – onlangs nog zeer negatief in het nieuws via een artikel op de website van BOOS – die pochen dat hun werkgever alle staatssteun al heeft terugbetaald. Dat is aantoonbaar onjuist. De twee miljard euro aan NOW-steun komt nooit meer terug en voor de anderhalf miljard euro aan achterstallige loonbelasting is slechts een begin gemaakt met terugbetalen. Bovendien kan KLM tot op de dag van vandaag besluiten naar de bank te stappen om 2,4 miljard euro te lenen. Gebeurt dat, dan is 90 procent van het risico voor de belastingbetaler, bijna 2,2 miljard euro. “Al met al is er sprake van zorgwekkende ontwikkelingen. Niet alleen omdat de verplichtingen aan de overheid niet worden nagekomen, nauwelijks twee jaar nadat KLM overeind is gehouden met miljardensteun van de Nederlandse belastingbetaler. Het is temeer zorgwekkend nu de financiële plannen, en de toezeggingen aan het personeel, nog uitgaan van de optimistische aannames die niet consistent zijn met het overheidsbeleid om de beschikbare capaciteit op Schiphol te reduceren”, aldus een kritische Kremers in zijn slotwoord. Oja, en voor het opstellen van deze voorlaatste rapportage sprak de staatsagent onder meer met SchipholWatch.