Ministerie weigert klacht over valse communicatie te behandelen

De luchtruimherziening, met onder meer een vierde aanvliegroute voor Schiphol, biedt louter voordelen, als we het Ministerie van Infrastructuur (I&W) moeten geloven. Maar tal van negatieve effecten worden onder de pet gehouden. Dat is valse voorlichting en daar dienden wij een klacht over in. Het ministerie weigert die te behandelen. Dit blijkt uit twee brieven die wij ontvingen naar aanleiding van de klacht. Hoge ambtenaren van het ministerie leven zich uit in cirkel- en drogredeneringen en proberen de klacht te bagatelliseren. Het ministerie houdt bij hoog en bij laag vol dat het zich niet onrechtmatig heeft gedragen. Wat is het geval? In de publiekscommunicatie over de vermaledijde luchtruimherziening doet het ministerie het voorkomen alsof onder meer de vierde aanvliegroute op Schiphol en de mogelijkheid over het hele land laag te vliegen louter voordelen kent. Nergens worden de nadelen vermeld, zoals de toenemende geluidshinder voor grote groepen Nederlanders of de mogelijkheid om nog meer vliegverkeer te faciliteren en daarmee juist méér overlast, klimaatschade en vervuiling te veroorzaken. De luchtvaartknuffelaars bij I&W geven daarmee een valse en eenzijdige voorstelling van zaken. En dat mag niet volgens de eigen regels van de overheid. Daarin staat immers dat de communicatie geen onvolledig beeld mag schetsen en niet bepaalde aspecten mag over- of onderbelichten. Dat is overduidelijk wél het geval bij de uitingen die I&W publiceert over de luchtruimherziening. Desondanks vindt directeur ir R. Megens het in zijn brief aan ons geen onrechtmatige gedrag van zijn spindokters. Klacht onterecht gereduceerd tot één plaatjeIn een technisch relaas verhaalt hij vervolgens over de achtergronden van de luchtruimherziening en probeert hij onze klacht terug te brengen tot een klacht over één plaatje uit de hele mix van uitingen. Terwijl de klacht overduidelijk gaat over het totaal aan communicatiemiddelen dat wordt ingezet om de bevolking eerlijke informatie te onthouden en in slaap te sussen over de negatieve effecten van meer en lager vliegverkeer boven half Nederland. Die manier van communiceren zet ingenieur Megens in zijn brief aan ons gewoon voort. “Het realiseren van een vierde naderingspunt is geen doel op zich vanuit het programma luchtruimherziening, maar maakt het beter mogelijk om met minder geluidsimpact en CO2-uitstoot te vliegen”, zo schrijft hij zonder blikken of blozen. Voor het gemak gaat Megens maar even voorbij aan het feit dat de mogelijkheid om meer vliegtuigen te faciliteren, leidt tot extra geluidsoverlast en meer CO2-emissies in plaats van minder. WoordspelletjesElders in zijn brief gebruikt hij een woordspelletje om de impact van de herziening verder te bagatelliseren. Hij stelt daar dat in de nieuwe situatie de negatieve effecten minder zullen worden “ten opzichte van de manier waarop datzelfde verkeer vandaag de dag wordt afgehandeld”. Maar het gaat helemaal niet over ‘datzelfde verkeer’, omdat het primaire doel van de herziening is groei van het vliegverkeer en dus groei van de overlast. De topambtenaar keuvelt lekker door in zijn brief over de “verwachting dat de totale geluidsimpact op de grond in Nederland zal verminderen”. Dat is niets minder dan newspeak en betekent dat de overlast zal worden verplaatst naar gebieden met minder inwoners, maar dat een groot aantal inwoners te maken zal krijgen met meer tot veel meer overlast dan nu het geval is. Bij voorbeeld de mensen die wonen onder de vierde aanvliegroute en die nu relatief weinig te maken hebben met vliegherrie. Aanvliegroutes geheim houdenTekenend voor de manier van communiceren is ook dat de exacte routes door I&W zo lang mogelijk geheim worden gehouden, om geen slapende honden wakker te maken. Dat is een tactiek die eerder al succesvol werd toegepast in onder meer de VS en het Vereningd Koninkrijk. Toen de routes vervolgens van de ene op de andere dag werden geïmplementeerd, wisten de bewoners niet wat hen overkwam. Ze bleken ineens in een herriegoot van de vliegindustrie te wonen. Juist om zo’n situatie te voorkomen, dienden wij de klacht in tegen de valse communicatie door onze eigen overheid. Ongegrond, zo meldt een andere topambtenaar nu in een tweede brief. Dat is de ‘hoofddirecteur bestuurlijke en juridische zaken’ mevrouw meester doctorandus G. ter Huume. Ook zij probeert de klacht van SchipholWatch – ingediend in samenwerking met onder meer BTV Rotterdam en SOS Zaanstreek – te reduceren tot een klacht over één plaatje, terwijl vanaf aanvang duidelijk is dat deze zich richt op de hele manier van communiceren – het weghouden van cruciale informatie, het overaccentueren van mogelijk positieve aspecten en het wegmoffelen van de negatieve impact. Ter Huume gaat in haar schrijven nu zelfs zover de klacht te bestempelen als een “algemene wens over het optreden van de overheid danwel het beleid van een bestuursorgaan”. ‘Stap maar naar de Ombudsman’Natuurlijk heeft SchipholWatch heel veel aan te merken op het nietsontziende beleid van het ministerie, maar daar gaat deze klacht helemaal niet over. Die gaat over overtreding van de eigen regels voor zorgvuldige overheidscommunicatie. Eind van het liedje: de chef juridische zaken van I&W neemt de klacht niet in behandeling en voegt daaraan toe dat tegen deze beslissing “geen bezwaar of beroep openstaat”. Als we het niet eens zijn met deze uitkomst, kunnen we ons melden bij de Nationale Ombudsman. Wordt vervolgd.
11 februari 2023, 10:39