De Limburgse politiek is van plan zo’n 120 miljoen euro belastinggeld te steken in een verlieslatend vliegveld en tegelijkertijd een nieuwe aandeelhouder te accepteren die voor 4 miljoen euro bizar veel noten op de zang heeft. Wat is er aan de hand?
Want dat er vreemde besluiten in voorbereiding zijn, zal geen zakenman of -vrouw ontkennen. De Schiphol Groep wil voor 4 miljoen euro 40 procent van de aandelen, plus vrijwel de volledige zeggenschap over wat er daarna op het vliegveld gaat gebeuren.
Bovendien wentelt het alle bestaande en toekomstige risico’s af op het Limburgse provinciebestuur en de omwonenden. Het heeft alle kenmerken van een onzakelijke overeenkomst waarbij andere, onbekende belangen een grote rol spelen.
Dit blijkt na lezing van de brief met bijlagen die verantwoordelijk gedeputeerde Stephan Satijn op 9 decembet jongstleden aan Provinciale Staten stuurde en waarin de afspraken met Schiphol openbaar zijn gemaakt. Satijn was eerder beroepslobbyist voor de transportsector.
StikstofvergunningEén van de eisen van Schiphol is dat er een geldig luchthavenbesluit voor Beek komt met ruimte om te groeien, plus een stikstofvergunning. Zoniet, dan kunnen de Amsterdammers zonder verdere verplichtingen onder de deal uit. Gezien de klimaatafspraken en de alom bekende stikstofproblematiek zijn dat bizarre voorwaarden.
Het inlossen van de eisen ligt bovendien grotendeels buiten de macht van de provincie. Over beide vergunningen wordt in Den Haag besloten, niet in Maastricht.
Het aan Provinciale Staten gepresenteerde business plan voor Maastricht Airport leunt zwaar op het elektrificeren van de luchtvaart – een techniek waarvan vliegtuigingenieurs verwachten dat deze niet voor het einde van deze eeuw commercieel kan worden ingezet.
Schiphol weet dat natuurlijk ook en neemt daarom de bepaling op dat mocht het niet lukken om op korte termijn elektrisch te gaan vliegen, dat geen gevolgen heeft voor het aantal vliegbewegingen.
In zo’n geval hoeft het vliegveld zich niet meer te houden aan de afspraken over het terugdringen van herrie en vervuiling en zal er gewoon worden doorgevlogen met vieze en lawaaiige toestellen op fossiele kerosine. Dat is precies volgens de gangbare bedrijfsvoering bij Schiphol: het eigen falen afwentelen op de mensen in de omgeving.
Appie draait twee keer zoveel omzetDe provincie vindt het kennelijk allemaal best. Zoals de plannen er nu voorstaan wil het college zo’n 120 miljoen euro steken in een verlieslatend vliegveld met een omzet van iets meer dan 25 miljoen euro. Een gemiddeld filiaal van Albert Heijn draait twee keer zoveel omzet en maakt wel winst.
Uit de brief van Satijn blijkt ook waarom het vliegveld zoveel moeite heeft rendabel te worden. Per vieze oude Jumbojet ontvangt de kassier slechts 1300 euro aan inkomsten. Daarvan moeten alle faciliteiten worden betaald en ook het personeel. Voor een toeristenvlucht geldt zelfs een Aldi-tarief van 500 euro.
Met het relatief lage aantal vluchten op Beek (in vergelijking met Schiphol) betekent dat een uiterst magere bron van inkomsten die zich bovendien niet makkelijk laat ophogen. Vliegveld Luik ligt 30 kilometer verderop en luchthaventarieven staan in de regio (en daarbuiten) zwaar onder druk.
Evenmin zal het eenvoudig zijn het vliegverkeer te laten groeien, omdat Beek voor de meeste vervoerders tweede keuze is. Zo vliegen de bloemenhandelaren liever rechtstreeks naar Schiphol, omdat dan de hele rit naar de bloemenveiling in Aalsmeer kan vervallen – een aanzienlijke besparing van tijd en kosten.
Het vliegveld met een omzet van net 25 miljoen euro vergt ondertussen wel enorme investeringen. Platform en startbaan liggen er afgeragd bij en moeten voor maar liefst meer dan 100 miljoen euro worden opgepoetst. Geld dat de nieuwe aandeelhouder Schiphol er niet in wil steken, maar de malle bestuurders van de provincie wél.
Dat is bijzonder. Er zullen niet veel ondernemers zijn die in totaal zo’n 120 miljoen euro willen steken in een doorgaans verliesgevend bedrijf met een omzet van net 25 miljoen euro en weinig zicht op verbeterende marktomstandigheden.
Andermans geld uitgevenDat doen de staatsondernemers van de Schiphol Groep niet en bleken echte ondernemers in het recente verleden evenmin te willen. Maar het provinciebestuur draait er zijn hand niet voor om. Het gaat natuurlijk ook maar over belastinggeld en het uitgeven van andermans centen blijkt altijd makkelijker dan eigen geld te verkwisten.
Nog afgezien van de onzakelijke overwegingen, eist beoogd aandeelhouder Schiphol vrijwel alle zeggenschap op over het Limburgse vliegveld. In een lijst met zo’n twintig punten worden vrijwel alle vrijheden die een meerderheidsaandeelhouder heeft aan banden gelegd en zal de provincie Limburg voortaan voor ieder wissewasje van de Amsterdammers goedkeuring moeten vragen.
Een deel van de beperkingen van bevoegdheden die Schiphol eist.
Die lijst gaat ver, heel ver. Zo mag Beek na de gedeeltelijke overname niet meer zelfstandig samenwerkingen aangaan met andere partijen, moet het om goedkeuring van Schiphol vragen voor iedere uitgave boven de 500.000 euro en mag het geen nieuwe activiteiten meer opstarten. Het ondernemerschap in Beek – zo dat al bestond – wordt in de kiem gesmoord.
Met de huidige plannen gokt Limburg grootschalig met belastinggeld en houdt de provincie nauwelijks zeggenschap over wat er met dat geld gebeurt. Gezien de marginale financiële resultaten uit het verleden wordt het een hell of a job om dat geld ooit terug te verdienen. Dat wordt des te lastiger omdat de andere aandeelhouder nauwelijks iets bijdraagt, maar straks wel 40 procent van de winst opstrijkt.
Werelddeal voor de AmsterdammersHet heeft er alle schijn van dat de ‘snelle Amsterdammers’ hier een werelddeal voor zichzelf hebben geregeld op kosten van de Limburgse bevolking en geholpen door provinciale bestuurders die ziende blind zijn. Of belangen hebben die tot op heden in het duister zijn gebleven.
Komende vrijdag valt het definitieve besluit over deze ‘besteding’ van 120.000.000 euro belastinggeld. De Limburgers verzamelen zich ‘s ochtends om kwart voor negen bij het provinciehuis om hun ongenoegen kenbaar te maken. Met potten, pannen en fluitjes hopen ze daar genoeg herrie te maken om de Statenleden wakker te schudden. Iedereen is van harte welkom.
13 december 2022, 13:08