Opkopen boerenbedrijven voor Schiphol wel degelijk op de agenda, zelfs bij Rutte

Hoewel minister Christianne van der Wal gisteren de Tweede Kamer voorhield dat de Rijksoverheid geen stikstofruimte voor Schiphol opkoopt, blijkt uit openbaar gemaakte stukken dat zo’n scenario wel degelijk op de agenda staat. Zelfs minister-president Rutte bemoeit zich ermee. Dit valt onder meer op te maken uit een e-mail van 22 november vorig jaar van het ministerie van Infrastructuur (I&W) aan de collega’s bij Economische Zaken (EZ). “Moeten alle stikstof-mitigerende maatregelen door Schiphol worden genomen (en gefinancierd)? Is dat realistisch? Of is er een constructie denkbaar waarbij de totale uitstoot door Schiphol wordt gemitigeerd (en gefinancierd), maar dat een deel van de dekenproblematiek wordt opgelost door generieke maatregelen vanuit het Rijk (plus financiering)?” Simpel gezegd vraagt I&W zich hier af of Schiphol het opkopen van boerenbedrijven wel zal kunnen betalen, of dat een deel van die rekening kan worden doorgeschoven naar de belastingbetaler. In diezelfde mail vraagt de ambtenaar zich af of zo’n gedeeltelijke financiering door het Rijk niet zal worden gezien als ongeoorloofde staatssteun door de Europese Unie. Stikstofbank als tussenstationI&W bedenkt in deze correspondentie verder een verhullende tussenvorm, waarbij door het Rijk opgekochte boerderijen eerst worden ondergebracht in een nog op te richten stikstofbank om de stikstofruimte in een later stadium door te schuiven naar Schiphol. Tot slot wordt EZ gevraagd naar mogelijkheden om de maatregelen die voor Schiphol nodig zijn te combineren met andere opgaven in de Randstad, zodat ook hier voor een deel belastinggeld kan worden gebruikt om de vliegindustrie te ondersteunen. Het antwoord van de Commissaris van de Koning Hans Oosters op vragen van de SGP in de provincie Utrecht kwam dus niet uit de lucht vallen. Wel degelijk worden opties besproken, waarbij het niet onvoorstelbaar is dat ook met provincies is overlegd. In zo’n geval is het heel wel denkbaar dat de provincie niet de verkeerde informatie heeft gegeven aan Provinciale Staten, maar dat de CvdK naar aanleiding van het eerdere bericht op deze site werd teruggefloten door I&W. Handtekening van het RijkDat verklaart mogelijk de curieuze opmerking van een woordvoerder van de provincie tegenover SchipholWatch dat Schiphol zelf de stikstofruimte moet opkopen, “maar dat het Rijk daar wel een handtekening onder zal zetten”. Desgevraagd wilde de woordvoerder geen verdere verklaring geven over deze uitspraak, maar drong zij erop aan “maar te vergeten dat ik dit heb gezegd”. Dit gebeurde gistermiddag, nadat BBB-voorvrouw Caroline van der Plas de kwestie ter sprake bracht in het vragenuurtje van de Tweede Kamer. Dat I&W zoekt naar mogelijkheden om Schiphol te financieren met belastinggeld, blijkt ook uit een aantal andere passages uit de openbaar gemaakte documenten. Zo is in één van de mails een paragraaf te lezen met de titel ‘Financiering Stikstof en Geluid -> DGLM’. Waarin DGLM staat voor ‘Directoraat-Generaal Luchtvaart en Maritieme zaken’. In die paragraaf vraagt een I&W-ambtenaar zich af hoe het ministerie van Financiën zal aankijken tegen de financiële voorstellen van I&W. De intenties van I&W blijken nogmaals uit een passage waarin een vierde ministerie, dat van Justitie, wordt gevraagd om een opinie over de eventuele financiering van stikstofruimte voor Schiphol. Dat ministerie zal een inschatting moeten maken van de juridische risico’s die aan de eventuele steun zijn verbonden, zoals een verbod door de Europese Unie of een rechtszaak van een milieu- of boerenorganisatie. Dat de financiering van stikstofruimte voor Schiphol niet gaat om een exercitie van I&W alleen, blijkt weer uit een andere passage waarin heel duidelijk gesteld wordt dat alle mogelijke scenario’s worden onderzocht “in opdracht van het BWO”, ofwel het bewindsliedenoverleg. Hierin vergaderen alle betrokken ministeries samen over de kwestie. Als kers op de taart blijkt zelfs minister-president Mark Rutte zelf op de hoogte te worden gehouden van de stikstofperikelen op Schiphol. Dat het Rijk geen enkele rol speelt bij de inkoop van stikstofruimte voor het vliegveld, lijkt dan ook niet vol te houden. Het is zelfs Chefsache. Provincies furieusVandaag blijkt dat provincies in het hele land furieus zijn over het beleid van I&W om voor eigen projecten boerenbedrijven op te kopen, vaak bedrijven die de provincies zelf ook al in het oog hadden om over te nemen met het oog op herstel van de natuur en voor het legaliseren van zogenaamde PAS-melders die met hun handen in het haar zetten. Provincies hebben die stikstofruimte nodig om de PAS-melders een legale status te geven en daarmee toekomstperspectief voor hun boerenbedrijven. Maar I&W doorkruist deze pogingen door met een grote zak geld de provincies het gras voor de voeten weg te maaien. Daarbij speculeert I&W openlijk over de oprichting van een zogenaamde stikstofbank, van waaruit het projecten met een ‘groot maatschappelijk belang’ van stikstofruimte kan voorzien. Gezien de innige banden met Schiphol, kan I&W het vliegveld zomaar in deze categorie onderbrengen.